O’zbekiston Respublikasi Oliy va o’rta maxsus ta'lim vazirligi Buxoro davlat universiteti Pedagogika va jismoniy madaniyat fakulteti Til nazariyasi va metodikasi kafedrasi Sobit Avezov, Tavakkal Choriyev

"Qism
" degan 
atama
ilk 
mashg'ulotda (birinchi mashg'ulotda) 
"Bo'g'in" atama
o'rnida 
ishlatiladi, chunki bolalar dastlabki mashg'ulotda bo'g'in va so'zni bir-
biriga aralashtirib yuboradilar. Keyinchalik, so'zni bo'g'in qurilishini 
tahlil qilishga o'rganib olganlaridan so'ng, 
"Bo'g'in" 
atamadan 
foydalaniladi, bu jarayonda bolalarga quyidagicha tushuncha beriladi: 
so'zning qismi 
"Bo'g'in"
deb aytiladi, chunki so'z bo'g'inlardan tuzilgan 
bo'ladi. 
Tarbiyachi bolalarga shunday deydi: - So’z gap so'zlardan iborat 
ekanligini bilasiz. Firuza, menga uch so'zdan iborat bo’lgan birorta 
gapni ayt. (Bolalar quvnoq kuylashyapti...) To'g'ri. Endi sen, Shuhrat, 
bu gapni birdaniga aytmasdan, bir so'zni ikkinchi so'zdan ajratib,
alohida-alohida, hammaga eshitarli qilib aytgin. Endi gapdagi birinchi 
so'zda qanday tovushlarni tinglaymiz. Bu so'zni birdaniga talaffuz 

---

102
etmay, qismlar bo'yicha aytish mumkinmi? Tarbiyachi bu savollarni 
berish orqali bolalarning diqqatlarini faollashtiradi hamda ularning 
oldiga so'zni qanday talaffuz qilish kerakligini vazifa qilib qo’yadi. Bu 
esa 
bolalarni 
so'zning 
bo'g'in 
tarkibini 
tushunib 
olishlarini 
yengillashtiradi. 
Tarbiyachi bo'g'inlab talaffuz etgan so'z bolalarning so'zni 
tushunib, idrok etishiga yordam beradi. 
Tarbiyachi
bolalarga 
"So'zni 
birdaniga emas, qismlarga ajratib talaffuz etish mumkinmi?"
deb 
murojaat etadi. Bolalar so'zni ovoz chiqarmasdan pichirlab qismlarga 
ajratib talaffuz etadi. Bunday vazifani hamma bolalar ham oson bajara 
olishmaydi. Shuning uchun bolalar qiynalgan vaqtda tarbiyachining o'zi 
dastlab ikki bo'g'inli so'zni (