O’zbekiston respublikasi oliy va o’rta maxsus ta’lim vazirligi buxoro davlat universiteti kimyo-biologiya fakulteti

O’ZBEKISTON RESPUBLIKASI OLIY VA O’RTA MAXSUS TA’LIM VAZIRLIGI
BUXORO DAVLAT UNIVERSITETI
Kimyo-biologiya fakulteti
“Geografiya bakalavriyat” ta’lim yunalishi


IV – kurs talabasi


Gulhayyo Muhammadovna Rahmonovaning bitiruv malakaviy ishi
Mavzu: Landshaftlarni tasniflash va uning amaliy ahamiyati

BUXORO-2014

MUNDARIJA

Kirish 3


I. Bob. Landshaft tushunchasiga umumiy tavsif…………………........................4


1.1. Landshaft haqidagi ta’limot va uning ahamiyati…...................... 4


1.2. Landshaftning tuzilishi va dinamikasi 18


II. Bob. Landshaftlarni tasniflash va uning amaliy ahamiyati 34

2. 
   1. Landshaftlarni tasniflashning asosiy tamoyillari..................………. ...........34
   

2.2. Buxoro viloyati landshaftlarini tasniflash …… 46


XULOSA VA TAKLIFLAR 53


Foydalanilgan adabiyotlar ro’yxati 54


Ilovalar……………………………………………………………………………..57

2
Kirish

Geografiya fanlar tizimida landshaftshunoslik alohida o‟rin tutadi. Keyingi yillarda barcha mamlakatlarda landshaft va u bilan boғliq sohalarga qiziqish otib boryotgani sir emas. Bunga sabab sifatida birinchidan, kishilar orasida landshaft atamasining ommalashuvi bo‟lsa, ikkinchi tomondan esa ko‟pgina muammolarni echishning “kalit”i sifatida landshaft ta‟limotidan foydalanish bo‟lmoqda. Dunyo aholisi sonining ko‟payib borayotgani, ishlab chiqarish hajmi va ko‟lamining oshishi, geoekovaziyatning yomonlashuvi, cho‟llanish, oziq-ovqat tanqisligi kabi 50 dan ortiq global muammolar hisoblanadi. Demak, yuqoridagilarga boғliq ravishda har qanday landshaftning barcha imkoniyatlarini o‟rganish va ulardan samarali foydalanish bugunning dolzarb vazifasi hisoblanadi.

Meni ushbu bitiruv malakaviy ishimning mavzusini tanlashimga 4 yil davomida BuxDU tabiatshunoslik kafedrasida mehnat qilayotgan ustozlarimning geografiya fani sohasida bergan bilimlari, hayot saboqlari qolaversa, talabalik davrlarimdagi landshaftshunoslik faniga qiziqishim, ishtiyoqim sabab bo‟ldi.

Men landshaft, landshaft ta‟limoti, landshaftlarni tasnif etish sohasida ilmiy izlanishlar olib borgan etakchi olimlar (A.Gumboldt (1769-1859), V.V. Dokuchaev (1846-1903), L.S. Berg, B.B. Polinov, A.A. Grigorev, A.G.Isachenko, N.A.Gvozdestkiy, F.N.Milkov, V.A.Nikolaev, Nazarov, Toshov) ning ishlarini o‟rganishni vazifa sifatida belgilab oldim. Ishdagi landshaftlarning tasniflari Moskva, Sank-Peterburg, Voronej, Toshkent va Buxoro landshaftshunoslik maktablari olimlarining mazkur sohadagi ilmiy izlanishlariga taaluqli ekanligiga katta e‟tibor berildi.

Menga ushbu bitiruv malakaviy ishimni bajarishda beminnat maslahatlar bergan, BuxDU tabiatshunoslik kafedrasida mehnat qilayotgan ustozlarim Z. M. Anvarova, D. Qalandarova, I.E. Mirzaeva, M. K. Ergasheva, A.A. Qodirov, A.N. Ne‟matov, A. M. Mavlonov, X. R. Toshovlarga hamda kafedra mudiri M.M. To‟raevga o‟z minnatdorchiligimni bildiraman.

3

I. Bob. Landshaft tushunchasiga umumiy tavsif