O`zbekiston respublikasi oliy va o`rta maxsus ta`lim vazirligi buxoro muhandislik-texnologiya instituti

14.3
 
Loyihalash jarayoni sxemasi. 
 
Bu loyihalash jarayoni quyidagi yig‘indi bilan echiladi: Bu jarayon 6-rasmda 
ko`rsatilgan. Loyihalash jarayoni Ttni qayta ishlash bilan boshlanadi. 
Har bir struktura varianti uchun parametrlar optimizatsiyasi kuriladi. CHunki 
baholanish optimallash paytida yoki optimallash holatiga yakin bo`lgan ichki 
parametrlar bajariladi. Uz navbatida optimallash har xil yo`llar orqali analiz qilish 
imkoniyatin yaratib beradi. Agar bir qancha variant strukturalari ishlash jaraeni 
kelishilgan zaxirasi bilan oldindan ishlab chiqilgan bo`lsa, bu holda topshiriq ishlab 
chiqilgan. Natijada loyihalash bloki texnik xujjatlarda tuldiriladi va TT elementlar 
bloki ishlab chiqiladi [2]. 
Har bir model‘ ob`ektini o`zida struktur varianti mavjud (ris 6). 
Bu model‘ mashinali loyihalashda matematik yoki mahsulotni eksperimen‘tlashda 
fizik holatda bo`lishi mumkin. Model‘ ob`ektga nisbatan adekvatlik holatda bo`lishi 
kerak . Sanokli hollarda modelning element parametrlari kulda hisoblanadi yoki 
taxminiy bu bila injenerning maxoratiga bog‘liq . Keyingi model analizini 
tekshirishda ishlash jarayonida olingan natijalar parametrli optimizatsiyada 
tekshiriladi. Agar ishlash printsipi optimizatsiya jarayonida bajarilmasa, u holda 
model‘ parametrlariga o`zgartirishlar kiritamiz va model‘ boshqadan kuzatiladi. 
YUqorida kuzlangan natijaga erishilgach, yakuniy jarayonga utiladi. Aks holda bila 
variant strukturasiga o`tishga to`g‘ri keladi. Agar pribor ko`pgina struktur 
variantlarda ham muvaffakiyatli chikmasa , u holda pribor TT ning ishlab chiqish 
blokida ko`rib chiqiladi. 
6-rasmda sxemasida tipik jarayon proeklangan, lekin aniq hollarda bu ham to`g‘ri 
chiqmasligi mumkin. SHunday qilib, parametrlarni optimallashtirish masalalarni hal 
qilishga nisbatan, diskret ob`ektlarni ishlab har bir variantni baholash yanada 
soddaroq vositalar bilan hal qilinadi. Ba`zi hollarda blokning strukturasi ba`zi 
manbalardan ma`lum yoki berilgan bo`lishi mumkin. (6-rasm sxemalaridagi 
strukturani sintez qilish protsedurasi bunday mustasno). 

---

6- rasmda sxema bo`yicha protsedurani loyihalash jarayoni iteratsion tavsifga 
bog‘liq tarzda turlicha bajarilishi mumkin. Odatda birinchi iteratsiyalarda blok 
nisbatan kamroq e`tibor bilan tahlil qilinadi. Masalan, ishga yaroqlilik shartlarining 
bajarilishini tekshirish faqat nominal rejimda o`tkazilishi mumkin. Oxirgi 
iteratsiyalarda statik tahlilga etarlicha ko`p mehnat sarflanadi. Agar, ekstremumga 
erishish ishga yaroqlilik bersa, parametrlarni optimallashtirish masalasini ichki 
parametrlarni hisoblashning soddaroq masalasiga almashtirish mumkin.