O‘zbekiston respublikasi oliy va o‘rta maxsus ta’lim vazirligi buxoro davlat universiteti axmedova Dildora Bahodirovna

r
  va 
y
  undoshlarining  o‘zaro  o‘rin 
almashuvi  yuz  bergan); 
ahvol – avhol
 (hv-vh), 
aylanay – aynalay
 (ln-nl), 
tuproq-
turpoq
  (pr-rp); 
yog‘mir-yomg‘ir
  (g‘m-  mg‘  );  yozilishi: 
daryo,  ahvol,  aylanay, 
tuproq, yomg‘ir. 
Pozitsion  o‘zgarishlar 
Tovushning  so‘z  tarkibidagi  o‘rni  (joylashish  tarkibi)  uning 
pozitsiyasini
 
tashkil  qiladi.  Tovush  so‘zning  turli  o‘rinlarida  kela  oladi.  Masalan, 
d
  undoshi 
dono,  dehqon,  doston
  so‘zlarining  boshida; 
abadiy,  aerodrom,  badiiy,  bayroqdor
 
so‘zlarining  o‘rtasida; 
taqlid,  obod
  so‘zlarining  esa  oxirida  kelgan.  Shu  so‘zlarni 
talaffuz  qilganimizda,  ularning  ayrimlari  (masalan, 
dono,  dehqon,  doston,  abadiy, 
aerodrom,  badiiy,  bayroqdor...
)  tarkibidagi 
d
  undoshi  hech  qanday  o‘zgarishga 
uchramaydi,  ammo 
taqlid,  obod
  so‘zlari  tarkibidagi  bu  undosh  jarangsiz 
t
  tarzida 

---

64 
 
 
(taqlit,  obot)
  aytiladi.  Demak,  mazkur  undoshning  talaffuzda  o‘zgarishi  –  jarangli 
tovushning  jarangsizlanishi  uning  ma’lum  bir  pozitsiyada  –  so‘z  oxirida  kelishi 
bilan  bog‘liq. 
Kosmonavt,  kosmodrom,  limonad,  mikrofon,  orkestr
  so‘zlarining 
urg‘usiz  bo‘g‘inida  kelgan