O‘zbekiston respublikasi oliy va o‘rta maxsus ta’lim vazirligi buxoro davlat universiteti axmedova Dildora Bahodirovna

                       O
‘
zbek imlosining  asosiy tamoyillari 
O‘zbek imlosi  quyidagi yozuv tamoyillari  asosida ish ko‘radi:  
Fonetik  yozuv.
  So‘z  va  uning  qismlari  qanday  talaffuz  qilinsa  shunday 
yozishni  talab  etadi.  Fonetik  yozuv  imloni  tartibga  solishda  chigalliklarni  keltirib 
chiqaradi.  Chunki  bu  yozuvga  amal  qilinganda  so‘zlar  va  qo‘shimchalarning  turli 
variantlari  yuzaga  keladi. Ulardan  ayrimlarini  ko‘rib o‘tamiz: 
1. g undoshi bilan boshlanuvchi ko‘pgina qo‘shimchalarda birinchi harfning k 
yoki  q  ga  aylanishi  kuzatiladi:  -ga  /  -ka,  -qa  bog‘-ga,  yurak-ka,  yutuq-qa;  -gan/-
kan, -qan; gach/-kach, -qach; -guncha/-kuncha,-quncha va h. 
2.    i  unlisi  bilan  boshlanuvchi  ayrim  qo‘shimchalarda  o‘zakdagi  unli  ta’sirida 
ulashishning kuzatilishi:  indi/undi (kuy-undi), im/um (uy-um, un-um). 
3.  So‘zga  harakat  nomining  -v,  ot  va  sifat  yasovchi  -q,  egalik  shakli, 
shuningdek,  ayrim  fe’l  yasovchilar  qo‘shilganda  turli  fonetik  o‘zgarishlar 
kuzatiladi va ular imloga ko‘chadi: tintuv (tinti-v), o‘quv (o‘qi-v), sanoq (son-a-q), 
qiynoq (qiyin-a-q), so‘roq (so‘ra-q), o‘yna (o‘yin-a), pasay (past-ay), ulg‘ay (ulug‘-
ay),  sarg‘ay  (sariq-ay),  buyruq  (buyur-iq),  chanqog‘i  (chanqa-q-i),  sanog‘i  (son-a-
q-i), eshigi (eshik-i) va hokazolar.