|
Asosiy tushunchalar: Evolyutsiya ta’limoti.Tur. Turning mye’zonlari.Morfologik, anatomik, fiziologik, ekologik, sistyematik mye’zonlar
Mashg’ulot uchun zarur matyeriallar,jihozlar. Tasviriy jihozlar-CH. Darvinning portryeti. “Turlarning kyelib chiqishi” kitobi. O’simlik va hayvonlarning turli turlari aks etgan o’quv jadvallari, o’simlik va hasharotlarni aniqlagich kitoblar, pryezyentatsiya. TSitologiya va gyenyetika asoslari dasturi, darsligi. Laboratoriya mashg’ulotini bajarishga oid uslubiy yo’llanma.
Natural jihozlar: O’simliklarning gyerbariylari. Xona o’simliklari.
Hasharotlar kollyektsiyasi.
Tarqatma matyeriallar: Lupalar, mikroskoplar, pryeparat ignalari, ishning bajarishga oid yo’llanma.
Ishning borishi
1-ish.Talabalarga uy topshiriqlari sifatida byerilgan evolyutsion ta’limot, undagi darslar tizimini o’rganib kyelish vazifasi tyekshiriladi. Ularning amaliyot daftarlarida mazkur mavzuga kirgan darslar tizimi yozilganligi aniqlanadi. Quyidagi savollar orqali talabalarning uy topshirqlari to’g’risidagi fikr-mulohazalari o’rganiladi.
A). Evolyutsion ta’limotning mohiyatini ayting?.
B). Evolyutsion ta’limot mavzusidagi darslar tizimi to’g’risida so’zlang?
V). Ch. Darvinga qadar O’rta Osiyolik qomusiy olimlarning tabiat va uning rivojlanishiga evolyutsion qarashlari to’g’risida nimalarni bilar edingiz? Yuqoridagi savolarga javoblar olingach, o’qituvchi javoblardan qisqa xulosalar chiqarib, yangi o’rganiladigan mavzuni e’lon qiladi, uning maqsad va vazifalarini tushuntiradi.
2-ish.Tur va uning mye’zonlari mavzusini dars ryeja va konspyektini ishlash
3-ish. Biologiya darslarida tayanch byelgilardan foydalanish
3.1 ish. Ta’limda tayanch byelgilarning ahamiyati haqida talabalarning fikr, mulohazalari eshtiladi. Tuldiriladi. So’ngra tayanch byelgilar tayyorlash, ijod qilish masalalari haqida fikr almashiladi. Tayanch byelgi mavzuga oid ayrim masalalarni lo’nda, sodda imkon ekanligi haqida gapiriladi.
Turmushda ham ko’plab tayanch byelgilar uchrashi haqida mulohazalar bildiriladi.
3.2 ish. «Qonni tarkibi» mavzusida ishlangan tayanch byelgilar namunalari namoyish qilinadi. Undagi qonning plazmasi, eritrotsit, lyeykotsit, trombotsitlarning tuzilishi vazifasiga oid tayanch byelgilar mulohaza qilinadi.
3.3 ish. 7 sinf zoologiyasidagi «Hasharotlarning tabiatda va inson hayotidagi ahamiyati» mavzusini o’rganib chiqiladi. So’ngra shu mavzuni o’rganish uchun tayanch byelgilar tayyorlashga kirishiladi.
Quyida ba’zi tayanch byelgilardan namunalar kyeltiramiz. Ma’lumki hayvonot dunyosini o’rganish ularni yerda tarqalishi masalasi bilan boshlanadi. Hayvonlarning tarqalish xususiyatlarini quyidagi tayanch byelgilar:
- bu byelgi hayvonlarni suvlarda tuproq usti va ostida ham uchrashishini bildiradi.
Hayvonlarni turli to’g’risidagi kyengliklarda tarqalishini, ba’zi hayvonlarni gavdasi faqat 1 ta hujayradan iborat ekanligi , hujayra asosini yadro va tsitoplazma tashkil qilishini yadro, byelgilari bilan ifodalanadi. Bu byelgilar o’quvchilarga dars matyerilini oson o’zlashtirishlariga xizmat qiladi.
Yuqoridagilarni hisobga olib hasharotlarni tabiatda va inson hayotidagi ahamiyati mavzusini o’qib, hasharotlaarni tabiatda ozuqa zanjiri bo’lishi, sanitarlik, gullarni changlatuvchanlik kabi tayanch byelgilar o’ylab ko’riladi. Ularni rasmi solinadi.
Shuningdyek hasharotlarni insonlarga hayotidagi ahamiyati foydali, zararli hasharotlarning insonlar uchun asal, mum, ipak tolasi kabilarni yetkazib byerayotgan holatlarini shakllar, rasmlarini chizishga harakat qilinadi.
Tayanch byelgilarni obrazli qilib tayyorlash maqsadga muvofiq. Masalan , asal arilarni oldingi oyog’ida piyola yoki stakanni ushlatib, piyolaga asal dyeb yozib, uni ari odamlarga tuhfa qilayotgn holatda ko’rsatish, ipak qurti ham oldingi oyoqlarida atlas parchasini ushlab turganini aks ettirgani obrazli chiqadi.
Xuddi shunday jihatda zararkunanda hasharotlar faoliyatini ko’rsatish (hasharotlarni bol yeyayotgani, alohida idishga myeva tyerayotgani va h.) yo’llarini qo’llash kyerak.
Tayanch byelgi tayyorlash o’ziga xos ijoddir . Tayyorlanayotgan byelgilar nyechog’lik obrazli, bir-birlari bilan bog’langan mazmunini shunchaki puxta o’zlashtirishga erishadi.
3.4-ish. Tayyorlangan tayanch byelgilarni muhokama qilish, ushbu ishni bajarish uchun talabalar mustaqil ishlagan tayanch byelgilar ko’rib chiqiladi. Eng yaxshi bajarilgan tayanch byelgilar doskada chizib ko’rsatilib, yutuq kamchiliklari muhokama qilinadi.
Talabalarga uyda ham boshqa mavzular bo’yicha tayanch byelgilar tayyorlash bo’yicha topshiriqlar byeriladi.
Do'stlaringiz bilan baham: |
