Talabalarning uy topshirig’i sifatida “Infuzoriya –tufyelka. Sodda hayvonlarning xilma-xilligi” mavzusining dars ryeja va konspyektlari tyekshiriladi. Unga ba’zi qo’shimchalar kiritiladi.
Talabalardan o’quv dasturidagi sodda hayvonlar mavzusida o’quvchilarga o’rgatiladigan bilimlar, asosiy tushunchalar, shu mavzudagi darslar tizimi to’g’risidagi savollarga javoblar oilnadi.
Talabalarning bir hujayrali hayvonlar mavzusidagi darslarning rivojlantiruvchi, tarbiyaviy ahamiyati to’g’risidagi mulohazalari tinglanadi. Unga zarur qo’shimchalar kiritiladi.
2.1. O’qituvchi mashg’ulotda o’rganiladigan mavzuni e’lon qiladi. Infuzoriya tufyelka mavzusini o’rganishda ko’rgazmali myetoddan foydalanish yaxshi natija byerishini takidlaydi. Xususan bu sohada infuzoriyaning yashash muhiti, tanasining tuzilish xususiyatlarini tushuntirishda pryezyentatsiyalar juda katta ahamiyatga ega ekanligi, binobarin ushbu mashg’ulotda ayni mavzuga oid pryezyentatsiyalardan foydalanish masalasi ko’rib chiqilishini aytadi. Ekranga infuzoriya tufyelka to’g’risidagi pryezyentatsiya tushiriladi. Pryezyentatsiyada bu jonivorning yashash muhiti, tanasining shakli, tuzilishi kabi matyeriallar ko’rinadi. Pryezyentatsiya namoyishi tugallanganidan so’ng talabalarning bu lavhalarni darsning qaysi qismida ko’rsatish mumkinligi to’g’risida fikrlari eshitilib muhokama qilinadi.
3. Infuzoriya- tufyelkaning tuzilishi, harakatlanishini o’rganish uchun laboratoriya mashg’uloti tashkil qilish, o’tkazish
3.1. Mazkur laboratoriya mashg’ulotining maqsad,vazifalari aniqlanadi.
3.2 Laboratoriya mashg’ulotining darsning qaysi qismida tashkil qilish maqsadga muvofiq ekanligi byelgilanadi.
3.3. Talabalarni laboratoriya mashg’uloti bajaradigan kichik gruhlarga ajratiladi.
3.4. Har bir kichik guruh uchun laboratoriya mashg’uloti uchun tayyorlangan tarqatma matyeriallar byeriladi. Talabalarga laboratoriya mashg’ulotini bajarishga kyetgan vaqtni byelgilab olish topshiriladi
3.5. Ishni bajarishga oid quyidagi yo’llanmadan foydalaniladi.
3.6. Mikroskoplarni ishga hozirlanadi.
3.7. Pryedmyet oynasiga tomizgich yordamida bir tomchi infuzoriya kulturasidan tomizilib uningusti qoplovchi oyna bilan yopiladi. Shunday yo’l bilan tayyorlangan vaqtinchalik pryeparat mikroskopning kichik ob’yektida kuzatiladi. Unda infuzoriyalarning tyez harakatlanayotgani ko’rinadi.Xarakat tyezligigae’tibor qilinadi.O’quvchilarga infuzoriyaning bunday tyez harakatlanishi uning qaysi tuzilmasi orqali sodir bo’layotgani tushuntirish yo’li aniqlanadi.
3.8. Yupqa paxta tolalaridan to’shama tayyorlab uni ustidan bir tomchi infuzoriya kulturasidan tomizilib ustini qoplagich oyna bilan byerkitiladi. Tayyorlangan bu pryeparatda paxta tolalari orasiga tushib qolgan infuzoriyalar harakati chyeklanganidan bu jonivorlani tuzilishini byemalol ko’rish, uning yadrosini topish oson bo’ladi. Pryeparat ostidagi infuzoriyani darslikdagi infuzoriya rasmiga taqqoslab uning shakli, rangi, yadrosi kabilar topiladi. Mikroskop ostida kuzatilgan infuzoriyanig rasmi chizib olinadi.
3.9. To’shmada turgan infuzoriyalarga karmin bo’yog’idan tomiziladi.bir nyecha soniyadan so’ng bo’yoq infuzoriyalar ichiga kirib uning ovqat hazm qilish vakuolini, tsitoplazmasini, yadrosini yaqqol ko’rish imkoniyatini byeradi. Karmin ta’siridagi infuzoriya o’zgarishidan o’quvchilarga nimalarni tushuntirish mumkinligini o’ylab ko’riladi.
3.10. Infuzoriya tufyelka mavzusida bajarilgan ishlar yuzasidan xulosalar chiqariladi. Talabalarning ishni bajarish mobaynidagi faolliklari, ishni bajarish sifati, bajarilgan ishlar yuzasidan chiqargan xulosalariga, fikr-mulohazalariga qarab ularga ryeyting ballari byeriladi. Navbatchi talabalar orqali tarqatma matyeriallar yig’ib olinadi.
Talabalar laboratoriya mashg’ulotini tugallaganlaridan so’ng ularga quyidagi savollar byeriladi.
5.1. Tirik tufyelkadan vaqtinchalik pryeparat qanday qilinadi?
5.2. Tufyelkaning vaqtinchalik pryeparati mikroskop ostida qanday o’rganiladi?
5.3. Tufyelkaning vaqtinchalik pryeparatini o’quvchilar o’rganishlarida nimalarga e’tibor byerish lozim?
5.4. Tufyelkaning harakati, ba’zi organyelllarini o’quvchilar qanday o’rganishlari kyerak?
5.5. Tufyelka tuzilishini o’rganish bo’yicha laboratoriya mashg’ulotini darsning qaysi qismida tashkil qilinishi maqsadga muvofiq dyeb hisoblaysiz
