O’zbekiston respublikasi oliy va o’rta maxsus ta’lim vazirligi andijon davlat universiteti

Turli  xil  jismoniy  yuklamalar  ta’sirida  charchashni  o’ziga  xos 
xususiyatlari 
CHarchashni  eng  asosiy  belgisi  mehnat  qobiliyatchanligining  pasayishi 
hisoblanadi. Turli xil jismoniy mashqlarni bajarganda mehnat qobiliyatchanligining  
pasayishi  har-xil    sabablarga  ko’ra  sodir  bo’ladi.  SHuning  uchun    charchashning 
rivojlanishini fiziologik mexanizmlari ham  bir xil emas. Ular jismoniy ish quvvati, 
davomliligi, murakkabligi va boshqa sabablarga bog’liq bo’ladi. 
 
Maksimal  quvvatli  tsiklik  ishni  bajarganda  charchashni  taraqqiy  etishi  va 
mehnat  qobiliyatchanligining  pasayishiga  markaziy  nerv  tizimida  asosiy    nerv 
jarayonlarining  harakatchanligi kamayishi va tormozlanish jarayonining kuchayishi 
sabab  bo’ladi.  Tormozlanish  jarayonining  kuchayishi  nerv  markazlaridan  efferent 
impulьslarni  muskullarga  va  ishlayotgan  muskullardan  afferent  impulьslarni 
markazlarga  ko’p  miqdorda  borishi  oqibatida  sodir  bo’ladi.  Po’stloq  neyronlarini 
bir-birlari  bog’liq  faolligini  ta’minlovchi  ishchi  tizim  buziladi.  Bundan  tashqari 
neyronlarda  ATF  va  KF  miqdori  kamayadi,  miya  tuzilmalarida  tormozlovchi 
mediator gamma-aminomoy kislotasining miqdori ortadi. CHarchash rivojlanishida 
muskullarning  o’zidagi  funktsional  o’zgarishlar,  ularning    qo’zg’aluvchanligini, 
labilligini pasayishi va bo’shashish tezligining susayishi  yetakchi ahamiyatiga ega.