O’zbekiston respublikasi oliy va o’rta maxsus ta’lim vazirligi andijon qishloq xo‘jaligi va agrotexnologiyalar instituti

Arpabodiyon (Анис обыкновенный) - Anisum vulgare Gaertn.
Mevasi va efir moyi balg’am ко’chiruvchi (bronxit, traxeit, larin- git, ko’kyo’tal, nafas yo’llarining yallig’lanish kasalliklarida), ichak faoliyatini ko’chaytiruvchi, yel haydovchi (meteorizm) va surgi dori sifatida qo’llaniladi. Mevasi ich yumshatuvchi va ko’krak og’rig’iga qarshi ishlatiladigan choylar-yig’malar, shuningdek efir moyi, novshadil, arpabodiyon tomchisi va ko’krak eliksiri tarkibiga kiradi. Efir moyi dorishunoslikda dori ta’mini yaxshilash uchun ishlatiladi.
Arpabodiyon mevasidan tayyorlanganda me’da-ichak kasalliklarini davolashda hamda ishtaha ochuvchi, balg’am ko’chiruvchi, yel, o’t va siydik haydovchi, terlatuvchi hamda yengil surgi sifatida xalq tabobatida qadimdan ishlatilib kelinadi. Shu maqsadlar uchun arpabodiyon mevasidan Ibn Sino ham o’z vaqtida keng foydalangan.
Arpabodiyon mevasi va undan olinadigan efir moyi oziq-ovqat sanoatida, efir moyidan ajratib olingan anetol esa parfyumeriyada qoMlaniladi.
Nazorat uchun savollar:

1. 
   Qora zira tarkibida qanday dorivor moddalar mavjud?
   
2. 
   Arpabodiyon o’simligining shifobaxshlik xususiyati qanday?
   
3. 
   Oddiy bangidevonaning tabobatda qanday axamiyati mavjud?
   
4. 
   Oddiy tog’rayhon qaysi kasalliklarda davo sifatida ishlatiladi?
   

6-mavzu: Tabiiy resurslarini saqlash maqsadida sanoat plantastiyalarida bir yillik dorivor o’simlik zaxiralarini asrash, ulardan oqilona foydalanish.
Reja:

1. 
   Dorivor o’t o’simliklar, ularning tarqalish areali va resurslari.
   
2. 
   Sanoat miqiyosida xom-ashyo tayyorlash imkoniyatlari.
   
3. 
   Tabiiy resurslarini saqlash maqsadida sanoat plantastiyalarida bir yillik dorivor o’simlik zaxiralarini asrash, ulardan oqilona foydalanish. Dorivor o’t o’simliklarni madaniylashtirsh masalalari va muammolari.
   

Tayanch atamalar: Dorivor moychechak (ромашка аптечная) – Matricaria recutita L. Kunjut (Кунжут индийский) - Sesamum indicum. Turkiston ismalog’i (Шпинат туркестанский) - Spinacia turkestanica Jljin. Jag’-jag’ (Очамбит), (Пастушья сумка обыкновенная) - Capsella bursa pastoris (L.) Medic