O’zbekiston respublikasi oliy va o’rta maxsus ta’lim vazirligi andijon davlat universiteti filologiya fakulteti

Matn yuzasidan topshiriqlar:
I.Grammatika bo’yicha topshiriqlar.
1-topshiriq. Morfologik va fonetik tamoyillarni bir-biridan farqini izohlang.
2-topshiriq.Podsho-poshsho-podshox, ajdar-ajdarho-ajdaho, kaptar-kabutar so’zlari qaysi tamoyil asosida yoziladi.
II.Mashqlar bilan ishlash.
1-mashq. Berilgan so’zlardan avval ng undoshi ishtirok etgan so’zlarni, keyin alohida n va g tovushlari yonma-yon ishtirok etgan so’zlarni ko’chiring.
Menga, unga, ingramoq, kenglik, mingashmoq, dengiz, tanga, ko’ngil, alanga,
sening, tonggi, tungi, dangasa, singil, donga, jonga.
2-mashq. Berilgan ikki undoshdan zarurini qo’yib, so’zlarni ko’chiring.
Tara(f-p), a(v-f)tomobil,
Inso(p-f), a(f-v)zal,
To’(x-q)son, sha(v-f)qat.
3-mashq. Matnni ifodali o‘qing va yod oling. Tarixiy-an’anaviy
tamoyil asosida yozilgan so‘z va grammatik shakllarni ko‘chiring,
ularni hozirgi adabiy til me’yori bilan taqqoslab, izohlang.


Yurt qayg‘usi
Ey, ulug‘ Turon, arslonlar o‘lkasi!
Senga ne boldi? Holing qalaydur? Nechuk kunlarga qolding?
Ey, Temurlarning, O‘g‘uzlar oilalarining shonli beshiklari!
Qani sening yuksak o'rinlaring? Qullik chuqurlariga nedan tushding?
Dunyoni “urho”lari bilan titratadurgan yo‘lbars yurakli
bolalaring qani? Yer tuprog‘ini ko‘klarga uchiraturg‘on tog‘ gavdali
o‘g‘lonlaring qani? Nechun tovushlari chiqmaydur?
Yer yuzining bir necha polvonlari bo‘lgan botir turklaring
qani? Nechun chekindilar? Nechun ketdilar? Kurash maydonlarini
o‘zgalarga nechun qo‘ydilar? Nechun... Nechun... Nechun? Gapir
menga, ey, ulug‘ Turon, arslonlar o ‘lkasi, senga ne bo'ldi?

Mavzu bo‘yicha savollar:

1. Mumtоz аdаbiyotimiz qаysi yozuvdа bitilgаn?
2.1929 vа 1940-yillаrdа qаndаy yozuvlаr jоriy qilingаn edi?
4. Yangi аlifbоgа qаchоndаn o‘tilа bоshlаndi?
5. Joriy imlo qoidalarining o‘ziga xos jihatlari haqida nimalar bilasiz?
6. Chiziqcha bilan yozish qidalarini misollar asosida tushuntirib bering?
7.Orfoepiya haqida ma’limot bering?
8.Tovush talaffuzi qoidalari haqida nimalar bilasiz?