O„zbekiston respublikasi oliy va o„rta maxsus ta‟lim vazirligi, andijon davlat tibbiot instituti

Gripp va O„RVIning klinik tasnifi. 
Quyidagi belgilar kompleksi gripp uchun xarakterli: 
1-
 
isitma
-grippning asosiy belgilaridan biri. Tana xaroratining maksimal 
ko‗tarilishi kasallik birinchi kunida kuzatilib, og‗ir hollarda 40˚C, o‗rta og‗ir 
hollarda 39˚C, yengil hollarda 38˚C. Grippda isitmaning tushishi kritik yoki 
tezlashgan lizis ko‗rinishida yuz beradi.
Ikki urkachli xarorat egriligi kamdan-kam uchrab, qayta tana xarorati 
ko‗tarilishi ko‗pincha surunkali infeksiya avjlanishi bilan, yoki asorat qo‗shilishi 

---

143 
bilan bog‗lik. Zotiljam qo‗shilganini uzoq davom etuvchi isitma ham bildiradi (9 
kundan ortiq).
Sxema 4. Gripp virusini ko‗payish sikli (ma‘ruza materiali). 
2- umumiy intoksikatsiya belgilari ko„rinishi
Kasallik umumiy intoksikatsiya belgilarining kuzatilishi bilan boshlanadi:
-bosh og‗rig‘i, bu og‗riq boshning peshona, tepa, chakka va qosh usti yoyi 
qismida kuzatilishi hos.
-qaltirash, 
-xushdan ketish hollari va bosh aylanishlar – asosan yosh bemorlarda va 
surunkali kasalligi (Gipertoniya kasalligi, ateroskleroz) bor qariyalarda, yoki juda 
ozg‗in kishilarda kuzatiladi.
-bel sohasi, boldir mushaklari, bo‘g‗imlar, orqa mushaklarida og‗riq yoki 
butun tana bo‗ylab tarqalgan og‗riq kuzatilishi. 
5-jadval 
Etiologiy
a 
Tashxislash mezonlari 
Og„irlik 
darajalari 
Og„irlik 
darajasini 
baxolash
Kechuvi 
Virusni hujayra 
ichiga kirishi 
Hujayrani yemirilishi 
va virusni hujayra 
ichida ko‘payishi. 

---

144 
mezonlari 
Virusli: 
gripp A 
gripp B 
gripp C 
1.Kasallikning 
epidemik 
ko‗tarilishi
2.Intoksikatsiya 
belgilarining 
yaqqol 
namoyon bo‘lishi: o‗tkir 
boshlanishi, qaltirash, bosh 
og‗rishi, 
mushakdagi 
og‗riqlar, kataral belgilar 
kam 
rivojlangan, 
neyrotoksikoz, 
talvasa 
sindromi, 
ensefalitik 
reaksiyalar. 
3.Bronx–o‗pka tizimidagi 
hos o‗zgarishlar (bronxit, 
o‗pkaning 
segmentar 
shishi, 
krup 
sindromi, 
o‗pkaning 
gemorragik 
shishi). 
4.immunoflyuoressensiya 
(IF) va immunoferment 
analiz (IFA) usullarining 
musbat natijalari
Engil,
subklinik 
va 
bilinar-
bilinmas.
Tana 
xarorati 
me‘yorida 
yoki 
38,5ºC; infeksion 
toksikoz belgilari 
kam yoki yo‗q 
1. asoratsiz
2.virus 
assotsiyalangan 
asoratlar 
bilan 
(ensefalit, 
seroz 
meningit, nevritlar, 
poliradikulonevritlar 
va b.) 
3. bakterial asoratlar 
bilan (pnevmoniya, 
yiringli-nekrotik 
laringotraxeo 
bronxitlar, otit va b.) 
O‘rtacha og‗ir
Tana 
xarorati
38,5-39,5°C; 
infeksion toksikoz 
yaqqol 
namoyon 
bo‘ladi: adinamiya, 
bosh 
og‗rishi, 
mushaklarda 
og‗riq, 
bosh 
aylanishi; bo‗lishi 
mumkin: 
krup, 
o‗pkaning 
segmentar shishi,
abdominal sindrom
va b. 
Og‗ir
Tana xarorati 40-
40,5°C. 
Qisqa 
vaqtga: 
xushning 
xiralashishi,alaxlas
h, 
talvasalar, 
gallyutsinatsiyalar, 
qusish. 
Gipertoksik 
Gipertermik 
sindrom; 
Meningoensefalitik 
sindrom; 
Gemorragik 
sindrom

---

145 
3-respirator traktning turli qismlaridagi zararlanish sindromlari. 
Eng ko‗p uchraydigan kataral belgilar bu - rinit, faringit, laringit, nazofaringit, 
laringotraxeit, traxeobronxit. 
Eng hos bo‗lgani