O„zbekiston respublikasi oliy va o„rta maxsus ta‟lim vazirligi, andijon davlat tibbiot instituti

Kasallikning kechishi. 
Skarlatina tekis asoratsiz yoki allergik, septik 
asoratlar bilan o‗tishi mumkin. Kasallik tekis kechganida patologik jarayon 2 – 3 
hafta davom etadi. 
Skarlatina 2-3 haftalarda qaytalanishi (retsidiv) mumkin va bu asosan 
reinfeksiya va superinfeksiya bilan bog‗liq bo‗ladi. 
Asoratlari. 
Skarlatina asosan limfaadenit, otit, sinusit, nefrit, sinovit, 
yiringli artrit, mastoidit singari asoratlar beradi. Ular kasallikning boshlanishi yoki 
keyinroq paydo bo‗lishi mumkin. Ularning negizida allergiya, reinfeksiya va 
superinfeksiya omillari yotadi. 
Infeksion-allergik asoratlar (nefrit, sinovit, oddiy limfoadenit) kasallikning 
ikkinchi davri, ya‘ni 2-3 haftada kuzatiladi. Yiringli asoratlar esa kasallik boshi va 

---

188 
keyingi davrda uchrashi mumkin. Bu asoratlar asosan nimjon va eng yosh 
bolalarda uchrashi mumkin. 
Hozirgi paytda pensilinning qo‗llanishi va reinfeksiyani oldini oluvchi 
shifoxonaga yotqizish qoidalari organizmning tezroq sanatsiyalanib, yuqoridagi 
asoratlarni keskin qisqarishiga sababchi bo‗lyapti. 
Yosh bolalarda skarlatinaning o„tishi xususiyatlari. 
Bir yoshgacha 
bo‗lgan bolalar skarlatina bilan kamdan-kam og‗riydilar. Ular o‗ziga hos kechadi. 
Transplatsentar immunitet bor bolalarda skarlatina rudimentar, o‗ta yengil o‗tishi 
mumkin. Bunda boshlang‗ich belgilar o‗ta yengil bo‗lib, intoksikatsiya 
kuzatilmaydi. Toshmalar juda yengil, tezda yo‗qolib ketadi. Terining tulashi sust 
yoki butunlay bo‗lmasligi ham mumkin. Tashxis qo‗yishda qiyinchiliklar bo‗lishi 
mumkin. 
Immuniteti o‗ta past yosh bolalarda skarlatina septik turda o‗tib, og‗ir 
nekrotik angina, faringit va ko‗plab yiringli septik asoratlar bilan namoyon bo‗ladi. 
Eng yosh bolalarda infeksion-allergik asoratlar (nefrit, sinovit) kamdan – 
kam uchraydi. 
Tashxis. 
Tipik hollarda kasallikka tashxis qo‗yish qiyinchilik tug‗dirmaydi. 
Faqat kasallikning o‗ta yengil turlarida yoki bemor shifoxonaga kech tushganida 
diagnostik qiyinchiliklar bo‗lishi mumkin. 
Laboratoriya tashxisi uchun halqumdan surtma olib, β-gemolitik 
streptokokkni topish, antistreptolizin O ning titrini aniqlash mumkin. Shuningdek, 
boshqa fermentlarni, streptokokk antitoksinini aniqlash ham ishlatilishi mumkin. 
Skarlatinaga 
beriluvchanlikni 
aniqlash 
uchun 
DIK 
sinamasidan 
foydalaniladi. Bunda bilak terisi orasiga (t/o) standartlashgan eritrogen toksindan 
0,1 ml yuboriladi. 24 soat mobayinda in‘eksiya o‗rnida infiltrat yoki diametri 10 
mm dan ortiq giperemiya yuzaga kelsa sinama musbat hisoblanib, bolada 
antitoksin immunitet yo‗qligi va u skarlatina bilan kasallanishi mumkinlidan 
dalolat beradi. Hozirda tashxisda bu sinama qo‗llanilmaydi, chunki uning natijasi 
sekinlashgan yuqori sezgirlik tipidagi fenomenga ham bog‗liq bo‗ladi. 

---

189