Oʻzbekiston respublikasi oliy va oʻrta maxsus ta'lim vazirligi andijon mashinasozlik instituti «muqobil energiya manbalari» kafedrasi

2. Imorat va inshootlarning issiqlik izolyatsiyasi.
Elektr energiyasi va yoqilg'i iste'moli me’yor ko’rsatkichi, qabul qilingan texnologiyadan, ish rejimlari, xom ashyo va materiallar sifatiga qo'yiladigan talablarga rioya qilmaslik va boshqa tejamkor xarajatlar tufayli kelib chiqadigan resurslar xarajatlarini o'z ichiga olmaydi.
Texnologik norma bu –texnologik jarayon davomida ya’ni mahsulot ishlab chiqarish davomida sarf boʻladigan elektr energiyani hisobga oladigan normalar hisoblanadi. Texnologik normalar ma’lum bir sexda, yoki texnologik jarayonda iste’mol qilinayotgan elektr energiya sarfini nazorat qilish uchun xizmat qiladi, hamda sex uchun o’rnatiladigan normalarni asosiy tarkibini tashkil etadi.
Sex normasi bu – ishlab chiqarilayotgan mahsulot birligiga oʻrnatiladigan norma hisoblanadi. Bu norma tarkibiga butun jarayon boʻyicha sarf boʻladigan elektr energiya, asosiy hamda yordamchi texnologik jarayonlarda sarf boʻladigan elektr energiya, sexni sovitishga, yoritishga ketadigan elektr energiya, shu bilan birga sexni ichki tarmoqlaridagi isroflar kiradi. Sex normalari aynan shu sexda iste’mol qilinadigan elektr energiya sarfini bashorat qilish uchun kerak bo’ladi, hamda bu normalar umum zavod normalarini ishlab chiqishda qoʻllaniladi.
Umum zavod normasi – bu ham mahsulot birligiga oʻrnatiladi. Bu oʻz ichiga zavodni ishlab chiqarish extiyojlari uchun sarf boʻlgan elektr energiyani asosiy hamda yordamchi sexlarning elektr energiya sarfini, shu bilan birga barcha mahsulotni xomashyo shaklidan to mahsulot shakliga yetgunigacha boʻlgan jarayonlardagi sarflarni va barcha elektr tarmoqlardagi isroflarni oʻz ichiga oladi.
Yuqorida koʻrib chiqilgan norma turlari bevosita korxonada yoki zavodda elektr energiya iste’molini nazorat qilish, hamda eng optimal qurilmalarning optimal rejimlarini tanlash, ularning yuklanganlik darajasini oshirish va har bir sexlarda elektr energiya iste’molini qanchalik maqsadli, samarali ishlatilayotganligini nazorat qilish, hamda bevosita butun bir qaralayotgan korxonani meyorlarini shakllantirishda zarur boʻladi. Shu bilan birga har bir norma shakli oʻzini vazifasidan kelib chiqib, ularga qoʻyilayotgan talablar ham turlicha boʻladi.