O‘zbekiston Respublikasi Oliy va o‘rta maxsus ta’lim vazirligi Alisher Navoiy nomidagi Toshkent davlat o‘zbek tili va adabiyoti universiteti Nasimxon rahmonov

q olishiga sababchi, turkiy qabilalam i y o ‘Idan ozdirgan ham tabg‘ach
xalqi edi. B ilg a xoqon tilidan voqealam i hikoya qilayotgan Y o ‘llig ‘ ti­
gin tabg‘achlar bilan Turk x o q on ligi o ‘rnatgan m unosahatni quyidagicha
ta’riflaydi: ‘‘Bu yerda ( 0 ‘tukanda - N .R .) o ‘m ashib, tabg'ach xalqi bi­
lan m urosaga k eld im ” . T ab g‘ach xalqi makkor, ayyor: “T ab g‘ach xalqi
s o ‘zi shirin, ipak k iyim i nafis ekan. Shirin s o ‘zi, ipak kiyim i bilan aldab,
yiroq xalqni shu xilda yaqinlashtirar ekan. Y axshi q o ‘shni b o ‘lgandan
keyin y o v u z ilm ni u yerda o ‘rganar ekan”. M akkorlikning keng tarqal­
gan, om m alashgan usuli shu - avaliga shirin s o ‘zlar bilan yaqinlashtira-
dilar, k eyin qullik, x o ‘rlash, erkni b o ‘g ‘ish boshlanadi. Insoniyat bu ah-
volni boshidan k o ‘p kcchirgan. Turkiy qavm lam i tab g‘achlar o ‘zlariga
yaqinlashtirib, k o ‘z k o ‘rib, quloq eshitm agan yo v u zlik la m i qildi.
T a b g ‘achlarning y o v u z ilm i (
an yig' bilig)g
a mukkasidan ketgan turkiy
45

---

qavm lam ing ahvoli fojiali b o ‘ldi: “Ey turk xalqi, o ‘lding. Ey turk xalqi,
ayrim ing janubga - C h u g ‘ay yishga, T o ‘g ‘, Eltan c h o ‘liga m anzil qilay
desang, turk xalqining ayrim m i u yerda y o v u z kishi shunday pishiqlar
ekan: yiroq b o ‘lsa, y o m o n ipak beradi, yaqin b o ‘lsa, yaxsh i ipak beradi,
deb shu xilda pishiqlar ekan. ilm siz kishi uning (tab g‘achlam ing - N . R . )
s o ‘ziga ishonib, unga yaqinlashib, k o ‘p kishi o ‘ldi”.
Turk x o q o n lig in in g yagona orzusi - tab g‘ach davlati asoratidan xa-
lo s b o ‘lib, tinchlik va osoyish talik k a erishish, barqaror va p oyd or dav­
lat barpo qilish edi. B u singari davlatni barpo qilish uchun esa, birinc­