O‘zbekiston Respublikasi Oliy va o‘rta maxsus ta’lim vazirligi Alisher Navoiy nomidagi Toshkent davlat o‘zbek tili va adabiyoti universiteti Nasimxon rahmonov

lami fosh qiladi.
Yaqiniy asari nihoyasida o ‘z munozarasining asosiy maqsadini oc-
hiq bayon qiladi. U harbiy hayotdan yoki saroy hayotidan ko‘ra, ko‘proq
insonlar bilan yuqori tabaqa o ‘rtasidagi munosabatlarga, insoniy axloq-
qa asosiy e ’tiborni qaratadi. Hayotdagi ijtimoiy-siyosiy vaziyatni oy-
dinlashtirish uchun Yaqiniy asami quyidagicha xulosalaydi: odamlar
zamonning qing‘ir fe’lli hukmdorlar oldida Yoy singari egri bo‘lib, har
doim ikki bukilib ta’zim qilib turganlarida, o ‘sha a’yonlaming yonidan
joy oladi. Kimki 0 ‘q singari adl bo‘lib, to‘g ‘ri yursa, ulardan yiroq ke-
tadi. Yaqiniy o ‘zini 0 ‘q timsoliga o ‘xshatadi va qarashlarini shoir Asiy-
ning qit’asi orqali yakunlaydi:
Zihgir eshitgach: “Xush bo‘lg‘ay!” deb yatimona giru bast ko‘rsatib
barmog‘ ko‘ziga q o‘ydi. Girish birla ittifoq qilib, 0 ‘qni o ‘ziga yaqin
torttilar. 0 ‘q alarni o ‘zidek rost sog‘inib ilgari borg‘och, Girish og‘zig‘a
andoq taptikim, 0 ‘qnung o g ‘zi to‘la qon bo‘lub, torundck tuban qaro
yerg‘a kirdi va bu munozaradin maqsad ulkim, bu davrnung kaj tablari-
ning* qoshinda har kim Yo(y)dek egra bo‘lsa. Yonlaridin qoshinda har
kim Yo(y)dck egri bo‘lsa, yonlaridin yiroq bo‘lmas va har kim 0 ‘qtek
rost bo‘lub, tuz yurusa, Yaqiniytck yiroq tushar andoqki, Asiy shoirning
qit’asi bu so‘znung rostlig‘iga go‘yodur:
Har ki shud rost andarin maydon,
Har kujo raft behuzur uftod.
411

---

Az kaji shud kamon ba pahluyi shoh,
Tir az rosti ba dur uftod
(Kimiki bu maydonda rost bo‘Isa,
Qayerga borsa ham behalovat bo‘lib tushadi.
Kamon egriligi tufayli shoh yonidan joy oldi,
0 ‘q esa rostlikdan uzoqlarga borib tushdi)