O‘zbekiston Respublikasi Oliy va o‘rta maxsus ta’lim vazirligi Alisher Navoiy nomidagi Toshkent davlat o‘zbek tili va adabiyoti universiteti Nasimxon rahmonov

ni egallagan edilar. Voqealar qisqa, Oltin 0 ‘rta poytaxti Saroy shahrini
qurgan Botuxon (Jo‘jining o ‘g ‘li), Barakaxon, 0 ‘zbek xon, Jonibek kabi
hukmdorlar tarixi shu bobdan o ‘rin olgan. Temur Malikni va uning so-
diq odamlarini mo‘g ‘u! lashkarlari qanday ta’qib qilganlari to‘g ‘risidagi
qiziqarli voqea ham shu bobda hikoya qilingan. “Temur Malik bir gumh
barqaror odamlari bilan shoshilmay, dushman y o ‘lini to‘sdi. Yonida-
gilar ham nobud bo‘lgandan keyin uning qurol-yarog‘i qolmadi. Faqat
uchta o'qi qolgandi. Ulaming ham biri singan va paykonsiz edi. Uch
m o‘g ‘ul nekomish bilan yelib kelardi. Temur Malik haligi siniq paykon­
siz o ‘q bilan bir m o‘g ‘ulning ko‘zini chog‘lab otdi. U ko‘r bo‘lib qol­
di, qolgan ikkisiga dedi: “Bu ikki o ‘q bilan sizlarga javob bera olurman
desam bo‘ladi; qaytinglarki, sizning taqdiringiz shu o ‘qlarda”. Ul ikki
m o‘g ‘ul...qaytib ketdi. Temur Malik sog‘-salomat qoldi va Xorazmga
j o ‘nadi” (146-b.).
Mo‘g‘ul Elxoniylar sulolasi. Eronda m o‘g ‘ul qavmining Elxoniy-
lar sulolasi o ‘z hokimiyatini o'rnatdi. Elxoniylar saltanatining asoschisi
Tulixonning o ‘g ‘li Halokuxon boTib, u Elxon laqabini olgan edi. Xa-
lokuxondan boshlab o ‘n ikki hukmdor sulolani boshqardi. Halokuxon
tarixiga kitobda kengroq o ‘rin berilgan. U Eronda o ‘z saltanatini barpo
qilish uchun kurashadi, muruvvatpesha hukmdor sifatida shuhrat qozo-
nadi, mamlakat obodonchiligi y o ‘lida ko‘p ishlar olib boradi. Shu bob­
dan ayon boTishicha, Halokuxon ilm-fan ahliga ko‘p rag‘bat ko‘rsatgan.
Jumladan, Halokuxon farmoni bilan Nasriddin Tusiy Tabrizda (mo‘g ‘ul
elxonlarining poytaxti) qurgan rasadxona Halokuxondan qolgan yodgor-
likdir. Shu rasadxonada tuzilgan zij “elxoniy” nomi bilan mashhurdir.