O`zbekiston respublikasi oliy va o`rta maxsus ta`lim vazirligi abdulla qodiriy nomidagi jizzax davlat pedagogika instituti o`zbek tili va adabiyoti fakulteti

Koson tumani Nortibaland qishlog`i shеvasi
(A`zam Shеrmatov yozib olgan) 
Т
כ
вист
כ
н билэн зимист
כ
н (yoz bilan qish) 
Тכвистכн билэн зимистכн иккכви əйтишиб қכлипти. Тכвистכн əйтипти: Мəн 
келəйткכнгə мəнгə ҳəмə нəрсəлəр бъсйכр болəду. Гəндум, джəв, əнгур, əлмə, 

---

əнכр, хəрбузə, зəрдכлу, хуллаəси кəлכм, ҳəммаси мəнгə бъшəду. Джəмики 
қурту, қумрусқəйу, ҳəммəси мəнъ вахтъмгэ (очиқ) йурдəду. Мəн болмəсəм 
ҳəдж бър зиндəгъ (тириклик) йық, дъпту. Унъ гəпъгə əччиғлəниб, зимистכн 
əйтупту: Мəн йכмכнлəни джəзכлəймəн, ҳəмə инсу-джинсу зəлəлкунəндəлрни 
қырəмəн, кəсəллэрни йоғכтəмəн, қכръм билəн йерни устигə кўрпə йכпəмəн, 
йכғмиррим билəн қəқрəгəн джכйлəрни бошəтəмəн, изғирин сכвуғим билəн 
ҳəвכнъ тכзəлəймəн . כбъ-ҳəйכт мəнгə туғилəду. Сəн ўзунг эйт, כбъ-ҳəйכт
болмəсə зъндəги бўлəдиму? 
Xorazm shеvalari 
(prof. F.Abdullaеv yozib olgan) 
Бьр ворəкəн бьр йоқəкəн, қади:м вахта бьр пашшанъ уч оғлъ варəкəн. Вьр 
гуллəдəм-бьр гун пашшанъ гўззъ кўрвўладъ. Бър гун паша ду:ш гўръптъ. 
Душинə бьлбьлгəйəнъ əпкэсəнг гўзънг ачъладъ дəптъ бьрəв. Пашанъ уч оғла:м 
бьлбългə: йонь əпкəмəкə гетəдь. Учə:м йола чьқадъ. 
Уллъ оғлъ барса гəлэрə гетэдъ, ортанджтъсъ гəлəръ гуманна гетəдъ,
гəнджə оғлъ Ҳəмрəджан барсə гəлмəсə гетəдъ. Ҳəмрə йол йуръйдъ, йол йурсə:м 
мол йуръйдъдə, бьр бағнъна гəлəдь, баға гьръп қараса, пəри:лə ҳу:знъ бойънда 
отъръптъла. Шуланъ ичънда Ҳу:рлъқа дейəн бьр қы:з Ҳəмрəнь гўръб ашық 
воладь, ўйьнə алъб гетəдь. Ҳурълиқа дъм йахшъ гөрəдь Ҳəмрəнь. Бьр гунь 
Ҳəмрə כтəсъ йа:дъна чушьп, йеғлъйдъ. Ҳəммə гəплəнъ Ҳу:рлъқага соллəбəрəдь. 
Ҳу:рлъқа атасънъ бағъннан əпкəлтьрьп берəдъ бьлбьлгə: йанъ 
 
Qipchoq lahjasi shеvalaridan 
(prof. G`ozi Olim yozib olgan) 
Бир бар əкəн бир джоғ əкəн бир балъқчъ бава бар əкəн О балъқчъ бавə 
қъшта дарйаға ҳөкуз арба минəн балъқ тутмаға барған еди қайтъп
кийатърғанда джолда олуп йаткан бир чонтуқ шағалдъ кўрди ө шағалдъ
балъқчъ бава көтарип арбаға салды, əрбаға салып туруп, шағалга бир-еки 
мəрəтэбə қаради. Шундайам шағал өлгəндэй болып джатқан еди. Бава сонг өнга 
қарамади. Шағал көзини כчып туруп екидəн, уштəн балықны джергə ташамаға 
қарады, бутун балықты джергə ташап болды; шуныйам бава билган джоқ. 
Чонтуқ шағал ҳамəсин джи:нəп тоғайға апарды. Балықчы бава арбанынг 
джугу джоқ боғаннан кетин, ҳөкузгə сен қаты джурдинг, деб қошамат айтты