O‘zbekiston respublikasi oliy va o‘rta maxsus ta‘lim vazirligi abu ali ibn sino nomidagi buxoro davlat tibbiyot instituti

1.1.2.1.Miyada qon aylanishining o‘tkinchi buzilishlari 
Miyada qon aylanishining o’tkinchi buzilishlari (MQAO’B) 
JahonSog‘liqni 
saqlash tashkilotining tavsiyasiga ko‘ra, miyada qon aylanishining o‘tkir buzilishi turi 
bo‘lib, umummiya va o‘choq simptomlari yoki ularning umumlashishi bilan kechadi. 
Umummiya va o‘choqli simptomlar MQAO‘Bda ko‘pi bilan 24 soat turadi. Agar ular bir 
kundan ortiq, lekin ko‘pi bilan 3 hafta tursa, MQAO‘Bning bunday turi kichik insult 
sifatida hisoblanadi.
MQAO‘B - miyada qon aylanishi o‘tkir buzilishining ko‘p uchraydigan turlaridan 
biri. Odatda bunday bemorlar poliklinikada kuzatiladi yoki ular vrachga umuman 
bormaydilar. Uni anamnezdan aniqlash mumkin. MQAO‘B patogenezida ozroq qon 
quyilishi yoki miya infarkti yotadi, u kichikroq tomirning tizilib qolishi, 

---

174 
tromboemboliyalar, angiospazm, umumiy gemodinamikaning buzilishi, miyaning qon 
bilan ta‘minlanishi dekompensatsiyasi natijasida paydo bo‘ladi. МQАO‘B da miya 
to‘qimalarida asliga keladigan metabolik o‘zgarishlar paydo bo‘ladi. MQAO‘B 
mexanizmlarini aniqlash davolash taktikasi va kasallik prognozi uchun muhim 
ahamiyatga ega.
MQAO‘Bning ikkita asosiy klinik turi tafovut qilinadi:
1.
 
tranzitor ishemik hujum (ataka), bu miya zararlanishining 
turi, o‘choqli 
simptomatika bilan tavsiflanadi, odatda umumiy miya simptomlarisiz yoki ular 
sust namoyon bo‘lishi bilan kechadi;
2.
 
gipertonik serebral krizlar, umummiya simptomlarining 
o‘chоqli simptomlardan 
ustunligi bilan ifodalanadi, ko‘pincha o‘choqli simptomlar bo‘lmaydi ham. Ular 
o‘tkir gipertonik ensefalopatiyadan turg‘un o‘choqli simptomlar bo‘lmasligi bilan 
farq qiladi.
MQAO‘Bning klinik alomatlari har-xil bo‘lib, joylashishi va dissirkulyator 
buzilishlarning davomliligiga bog‘liq bo‘ladi. Takror MQAO‘B ko‘pincha insultning 
aynan o‘sha qon-tomir xavzasida rivojlanishiga imkon beradi.