O‘zbekiston respublikasi oliy va o‘rta maxsus ta‘lim vazirligi abu ali ibn sino nomidagi buxoro davlat tibbiyot instituti

Harakatlantiruvchi qismining zararlanish belgilari: 
Uch shoxli 
nervning harakatlantiruvchi yadrosi yoki harakatlantiruvchi berv tolalari zararlanganda 
chaynov muskullari zararlanadi. Palpatsiyalanganda bu mushaklar qo‘lga yumshoq 
unnaydi. Bemor og‘zini ochib ko‘rganda pastki jag‘ falajlangan tomonga tortilib ketadi, 
bunga pastki jag‘ deviatsiyasi deyiladi. Harakatlantiruvchi qism har ikkala tomonda 
zararlangan bo‘lsa, pastki jag‘ ochilgan holatda osilib, og‘izni yumish mumkin 
bo‘lmaydi. Ba‘zi kasalliklar (meningit, qoqshol) natijasida harakatlantiruvchi tolalar 
ta‘sirlansa, chaynov muskullarning tonik tortilishi ro‘y beradi, bunga trizm deyiladi. 
Trizmda bemor og‘zini ocholmay qoladi.