Oʻzbekiston respublikasi oliy va oʻrta maxsus ta’lim vaziri mirzo ulugʻbek nomidagi oʻzbekiston milliy universiteti

 
132 Nomus 

 
mohiyatan shaxsning oʻz qadr-qimmatini anglab etishi, 
shu qadr - qimmatning jamiyat tomonidan tan olinishi 
yoki olinmasligiga nisbatan boʻladigan munosabatidir. 
Biroq bu - nomus qadr - qimmat tushunchasi bilan bir 
xil ma‘noga ega, degani emas. Chunki qadr-qimmat 
shaxsdan oʻzining boshqa odamlarga nisbatan 

---

593 
kamsitilmasligini, atrofdagilardan barcha insonning teng 
huquqliligi tamoyilini oʻziga nisbatan qoʻllashlarini
talab qiladi. Nomus esa oʻz qadr-qimmatini bilishdan 
tashqari, har bir Shaxsning jamiyatda alohida, oʻziga 
xos tarzda egallagan mavqei va shu mavqeni dogʻ 
tushirmay saqlash-saqlamasligi bilan bogʻliq. Bu mavqe 
esa, shubhasiz, oʻsha Shaxsning ijtimoiy hayotdagi 
oʻrni, kasbi, yoshi va unga nisbatan beriladigan axloqiy 
daraja bilan muayyanlashadi.
 
O 
133 Odoblilik 

 
Kundalik hayotdagi axloqiy qoidalariga rioya qilish – 
odob hisoblanadi. Odob axloqiy fazilatlar insonning 
kundalik faoliyatiga singib borayotganini koʻrsatuvchi 
mezondir. Odob – jamiyat qabul qilgan axloq 
normalarini inson faoliyatida, hatti – harakatida, 
muomala va muloqotida namoyon boʻlishidir. Muayyan
odob doirasida boʻlish, yaxshi nom qoldirishga intilish 
insoniyat paydo boʻlibdiki, mavjud. Insonning eng 
yaxshi fazilatlari nasl-nasabi, bilimi bilan emas, balki 
odobi bilan belgilanadi. 
134 Ohang 

 
Suhbatning tavsifini belgilab berish uchun soʻz boyligi 
va soʻzning gramatik qurilishi hali etarli emas, bu erda 
gaplashish ohangi va intonatsiya muhim rol oʻynaydi. 
Soʻzlashish ohangi iroda va emotsional ta‘sirni, 
hissiyotni aks ettiradi. Soʻzlashish ohangidan hatto 
kishining kayfiyatini bilish mumkin. Ohang ma‘lum 
darajada kishining xulqini ham aks ettiradi. Ya‘ni 
suhbatdoshimizning tarbiyali yoki tarbiyasizligini 
koʻrsatadi. Yurish-turish vaziyatlari qanchalik 
ahamiyatga ega boʻlsa, soʻzlashish ohangi ham 
shunchalik ahamiyatga ega. Bitta soʻz yoki iboraning 
oʻzi qanday ohangda aytilganligiga qarab bizga har xil 
ta‘sir etishi mumkin.