Oʻzbekiston respublikasi oliy va oʻrta maxsus ta’lim vaziri mirzo ulugʻbek nomidagi oʻzbekiston milliy universiteti

Mulohazalar voqelikka mos kelish darajasiga koʻra chin, xato va 
noaniq (ehtimol, taxminiy) boʻladi.
CHinligi isbotlangan fikrni chin deb tasdiqlovchi mulohaza chin 
boʻladi. YOlgʻonligi isbotlangan fikrni yolgʻon deb tasdiqlovchi mulohaza 
chin boʻladi. 
CHinligi isbotlangan fikrni yolgʻon deb tasdiqlovchi mulohaza yolgʻon 
boʻladi. YOlgʻonligi isbotlangan fikrni chin deb tasdiqlovchi mulohaza 
yolgʻon boʻladi. 
aynii vaqtda chinligini ham, xatoligini ham aniqlab boʻlmaydigan 
mulohazalar – noaniq boʻladi. 
Mulohazalar tilda gaplar orqali ifodalanadi. Mulohaza mantiqiy 
kategoriya boʻlsa, gap grammatik kategoriyadir. Mulohazalar, asosan, darak 
gap orqali ifodalanadi. Faqat darak gaplardagina fikr tasdiq yoki inkor 
shaklda boʻladi va ular chin yoki yolgʻon qiymatlari boʻyicha aniqlanadi. 
Masalan, 
―Til 
insonlar 
oʻrtasidagi 
muloqot 
vositasidir‖, 
―Xiyonatkorlarning hech biri vijdonli emas‖ kabi gaplar mulohazani ifoda 
qiladi. Demak, 
mulohaza – predmetga ma’lum bir belgining (xossaning, 
munosabatning) xos yoki xos emasligini ifoda’lovchi tafakkur shaklidir.
Mulohaza tarkibida mantiqiy ega va mantiqiy kesimni ajratib 
koʻrsatish mumkin.Mantiqiy ega
–fikr qilinayotgan predmet va hodisani 
bildiradi va fanda 
subyekt
degan termin bilan ifodalanadi (simvolik belgisi - 
S). Mantiqiy 
kesim
predmet xususiyatini, munosabatini bildiradi va fanda 
predikat
degan termin bilan ifodalanadi(simvolik belgisi - P). Predikatda 
ifodalangan bilimlar hisobiga subyekt haqidagi tasavvur boyitiladi. 
Mulohazaning subyekt va predikati uning terminlari deb ataladi. 
Mulohazaning uchinchi zaruriy elementi 
mantiqiy bogʻlama
dir. U subyekt 
va predikatni bir-biri bilan bogʻlaydi, natijada mulohaza hosil boʻladi.