O’zbekiston respublikasi oliy va o’rta maxsus ta’lim va zirligi

6.1-rasm. P-n-o’tishning voltamper tavsifnomasi

Diodning tuzilishi, ulanish usullari va ishlatilishi

P-n-o’tish asosiy yarimo’tkazgichli (YAO’) diod hisoblanadi, ular o’zgaruvchan tokni to’g’rilash uchun va boshqa chiziqsiz signallarni o’zgartirish maqsadida ishlatiladi.

Diod to’g’ri yo’nalishda tokni shunday hollarda o’tkazadi, qachonki tashqi kuchla nish qiymati (voltlarda) potensial to’siq (elektronvoltlarda) qiymatidan katta bo’lsa. Germaniy diodi uchun minimal tashqi kuchlanish 0,3V, kremniy uchun 0,7 V.Diod tokni o’tkaza boshlaganda unda kuchlanish tushishi yuzaga keladi. Bu kuchlanish tushishi potensial to’siq qiymatiga teng va uni to’g’ri kuchlanish tushushideyiladi.

Hamma diodlar kichik teskari tok qiymatiga ega. Xona temperaturasida teskari tok kichik bo’lib, germaniyli diodda mikroamper darajasida, kremniyli diodda esa nanoamperlar darajasida bo’ladi. Temperatura ortganda teskari tok ortadi va diod ishi buziladi. Diodning sxemalarda tuzilishi 6.2-rasmda berilgan.

Bunda p-qismi strelka, n-qismi esa chiziqcha bilan berilgan. To’g’ri tok p qismdan n qismga (strelka bo’yicha) oqadi. n-qism katod, p-qism anod deb ataladi. P-n-o’tishni uchta turi mavjud: o’stirilgan, mahkamlangan, diffuziyali, ular maxsus texnologiyalar asosida tayyorlanadi. Ular qanday texnologiya bilan tayyorlanishidan qat’iy nazar tashqi ta’sirlardan asrash maqsadida korpus ichiga joylashtiriladi.