O’zbekiston respublikasi oliy va o’rta maxsus ta’lim va zirligi

O’zgarmas tok manbaalari, qarshiliklarni ketma-ket va parallel

ulash.

O’zgarmas tokni xosil qilishda quyidagi 4-rasmda keltirilgan manbalardan foydalaniladi: a) EYUK, b) galvanik elementlar, v) akkumulyatorlar batareyasi, g) termoelementlar, d) fotoelementlar, e) o’zgarmas tok generatori.

Г

г) ^е)

2.1-rasm.O’zgarmas tok xosil qiluvchi manbalarni prinsipial sxemada ko’rsatilishi.
Elektr energiya iste’molchilariga elektr dvigatellari, isitish asboblari, yorug’lik va nur manbaalari kiradi. Iste’molchilarda elektr energiya boshqa tur energiyalarga elektrodvigatellarda mexanik energiyaga, isitgichlarda issiklikka, nurlantirish kurilmalarida nurga, yorug’lik manbaalarida esa yorug’likka aylantiriladi.

Iste’molchilarni birining oxirgi uchiga ikkinchisining boshlang’ich nuqtasini ulab zanjirni yopilishi, kema-ket ulash deyiladi.

Iste’molchilarni barchasini boshlang’ich uchlarini bir nuqtaga va oxirgi uchlarini boshqa nuqtaga birlashtirilishi parallel ulash deyiladi.

Elektr zanjirlarida elementlar yuqorida keltirilgan shartli belgilar asosida tasvirlanadi. Bunday shartli belgilardan foydalanish elektr zanjirlarini hisoblash, elektr zanjirining asosiy parametrlarini aniqlash va ular asosida kerakli amaliy sxemalarni yaratish imkonini beradi.

Masalan, 12 V kuchlanishli akkumulyatordan foydalanib har birining ishchi kuchlanishi 2 V bo’lgan svetodiodlarni yoqish uchun bizga 6 ta shunday svetodiod (2.2 - rasm) kerak bo’ladi.