O‘zbekiston respublikasi oliy va o‘rta maxsus ta‘lim

 
24 

---

Xorijiy Yevropada kichik, kichik va o'rta suv omborlari ustunlik qilganligi sababli, 
ularning atrof-muhitga ta'siri ko'plab yirik va eng katta suv omborlari mavjud 
bo'lgan hududlarga nisbatan nisbatan kichikdir. Ushbu ta'sirning muhim 
ko'rsatkichlaridan biri erning suv bosish maydonidir. Yevropada, taxminiy hisob-
kitoblarga ko'ra, suv omborlari 0,7-1,0 million gektardan ko'p bo'lmagan, ya'ni 
boshqa qit'alarga qaraganda ancha kam. Suv havzalarining kichikligi tufayli unga 
tutash hududlarni suv bosishi, qirgʻoqlarning shaklini oʻzgartirish, iqlim oʻz
garishi 
va boshqalar, shuningdek, koʻpchilik daryolarning quyi oqimida tabiiy 
sharoitlarning oʻzgarishi koʻlami kichikdir. Iqtisodiyotdagi buzilishlar ham 
mo'tadil deb hisoblanishi mumkin. Yevropadagi barcha suv omborlarining ta'sir 
zonalaridan dunyodagi eng yirik suv omborlarining ta'sir zonalaridan ko'ra 
kamroq. 
9-Rasm kil kanali. 
25 

---

Reyn-Mayn-Dunay kanali.
Reyn kanali - Main - Dunay (nem. Rhein-Main-Donau-
Kanal (RMD)), boshqa nomlari - Main kanali - Dunay, Yevropa kanali - 
Germaniyadagi yuk tashish kanali, Bavariya federal shtatida. U Reynning irmog'i 
bo'lgan Main va Dunay daryolarini bog'laydi. Atlantika okeani, Shimoliy dengiz 
va Qora dengiz o'rtasidagi transport daryo aloqasini ta'minlaydi. U Gamburg 
shahridan boshlanib, Nyurnberg orqali oqib oʻtadi va Kelxaym shahrida Dunayga 
qoʻshiladi.Uzunligi 171 kilometr. Kanalning kengligi 55 metr, chuqurligi 4 metr. 
Kanalning ba'zi qismlari beton suv o'tkazgichlari shaklida qilingan.Kanalda o'n 
oltita Shulyuz bor. Ulardan 11 tasi Reyn havzasida joylashgan bo'lib, 230,9 metr 
sathidan 406 metr suv havzasi darajasiga ko'tariladi. Beshta Shulyus Dunay 
havzasida joylashgan bo'lib, suv havzasidan 336,2 metrgacha pasayish imkonini 
beradi. Yevropa suv havzasi bo'ylab ikkita daryoni birlashtirish g'ooyasi VIII asrda 
ilgari surilgan. 793-yilda Karl Karoling kanali qurilishini boshladi, u Dunayning 
irmog'i bo'lgan Altmühl va Main daryosining irmog'i bo'lgan Rednitsni tashkil 
etgan Svabiya Retzatini bog'lashi kerak edi.1836 yildan 1846 yilgacha 
Germaniyada muqobil suv kanalini qurish loyihasi amalga oshirildi, u Lyudvig 
kanali deb nomlandi.Nyurnberg hududida yangi suv yo'llari qurilishi Birinchi 
jahon urushi davrida va 1938 yildan 1942 yilgacha (Mindorfer liniyasi) amalga 
oshirildi.Kanalning hozirgi ko'rinishida qurilishi 1960- yilda boshlangan. Kanal 
1992-yil 25-
sentabrda ochilgan. Suv yo‘li qurilishiga 2,3 milliard yevro 
sarflangan.