O`zbekiston respublikasi oliy va o`rta maxsus ta’lim

O‘rtacha miqdorlar variatsion qatorlarning muhim tasviriy parametrlari sifatida quyidagi xususiyatlarga ega:
1. Umumlashtirib tasvirlash.
2. Ayrimlik, xususiylikdan chtelanish.
3. Qonuniyatlarning yuzaga chiqishini ifodalash.
Demak, o‘rtacha miqdorlar to‘plamga umumiy bo‘lgan jihatlarni ifodalovchi ko‘rsatgichlardir.
Misol: xo‘jalikda paxta terimchilar turlicha natijaga erishadilar. Birinchi terimchi bir kunda – 80kg, ikkinchi terimchi – 70kg va uchinchi terimchi - 110 kg paxta terganlar.
Bu alohida miqdoriy ko‘rsatgichlarga juda ko‘p omillar ta’sir qiladi, jumladan, paxtaning yaxshi ochilganligi, terimchilarning qancha vaqt ishlaganligi, terimga munosabati, tajribasi, yaratilgan sharoitlar va shu kabilar. Lekin har bir terimchining ko‘rsatgan natijasi terim uchun umumiy bo‘lgan holatlarni aniqlashda qiyinchilik tug‘diradi.
Agarda shu kuni xo‘jalikda 100 terimchi 10 tonna paxta tergan bo‘lsalar, o‘rtacha har bir terimchining tergan paxtasini aniqlash uchun umumiy terilgan paxta miqdorini terimchilarning umumiy soniga bo‘lib aniqlaymiz. Misolimizda o‘rtacha har bir terimchiga tug’ri keladigan paxta 100 kg. ni tashkil qilgan, ya’ni 10 tonna paxtani 100 nafar terimchiga bo’lsak, 100 kg.dan tug’ri keladi.
Bu misoldan shunday xulosa chiqarish mumkinki, o‘rtacha miqdorlar to‘plamning umumiy miqdorini ifodalamasdan, balki umumiyning to‘plam birliklari soniga nisbati natijasida olingan o‘rtacha miqdorni ifodalaydi.