O`zbekiston respublikasi oliy va o`rta maxsus ta’lim

 
Reja: 
1.
 
Registrlar  
2.
 
Registrlar turlari 
3.
 
Registrli kesh-xotira 
4.
 
Mikroprotsessor registrlari
 
 

---

 
83 
Registr-
 
qurilmalarning  uziga  xos  tengliklar  birlashmasini  angldatadi, 
ularning  vazifasi  ma’lumotlarni  saklash  hamda  ma’lumotlarga  tezkor  murojat 
kilish  imkoniyatini  beradi.Ushbu  qurilmalar  integral  sxemada  triggerlarda 
foydalaniladi.Trigger uz navbatida traziztor utkazgichlarda malga oshiriladi( ya’ni 
elektron kalitlar). N trigger registrda N bit ma’lumotni tushinish mumkin.  
 
Registrlar  —  turli  xil  uzunlikdagi  xotiraning  tez  ishlovchi  yacheykalari  (1 
bayt  standart  uzunlikka  ega  bo’lgan  va  tezkorligi  nisbatan  pastroq  AX 
yacheykalaridan farqli o’laroq, ).  
 
Mikroprotsessorning  interfeysli  tizimi  SHK  ning  boshqa  qurilmalari  bilan 
ulash va aloqa qilish uchun mo’ljallangan, u o’z ichiga MP ning ichki interfeysi, 
buferli  eslab  qolish  registrlari  va  kiritish-chiqarish  portlarini  (KCHP),  boshqarish 
sxemalari va tizimli shinani oladi.  
 
Interfeys  (interface)  —  kompyuter  qurilmalarini  o’zaro  moslash  va  aloqa 
qurilmalari to’plani bo’lib, ularning o’zaro samarali ishlashini ta’minlaydi.  
 
Kiritish-chiqarish  porti  (I/O  port)  —  ulash  texnikaviyurasi  bo’lib, 
mikroprotsessorga boshqa qurilmalarni ulash imkonini beradi.  
 
Taktli  impulslar  generatori  chastotasi  shaxsiy  kompyuterning  asosiy 
tavsiflaridan  biri  hisoblanadi  va  ko’p  jihatdan  uning  ishlash  tezligini  aniqlaydi, 
negaki mashinadagi har bir amal ma’lum taktlar soni davonida bajariladi.  
 
Mikroprotsessorli  xotira  razryadliligi  mashina  so’zidan  kam  bo’lmagan  tez 
harakat  qiladigan 
registrlardan  t
ashkil  topgan.  Registrlarni  soni  va  razryadliligi 
turli  mikroprotsessorlarda  turlicha:  8086  MP  da  14  ta  ikki  baytli  registrlardan  to 
Pentium MP dagi turli uzunlikdagi bir nechta o’nlab registrlargachadir.  
Mikroprotsessor registrlari 
umumiy vazifali va maxsus registrlarga bo’linadi.  
Maxsus registrlar 
turli adreslarni (xotira segmentlarining adreslari — A
segm
, xotira 
yacheykalarining  segmentlar  ichida  siljish  adreslari  —  A
baza
,  A
qayd
,  A
sil
 buyruqlar 
va  b.  ),  amallarni  bajarilish  natijalari  va  SHK  ning  ish  rejimlari  belgilarini 
(masalan, bayroqchalar registri) va b. saqlash uchun ishlatiladi.  

---

 
84 
 
Umumiy  vazifali  registrlar 
universal  hisoblanadi  va  istalgan  ma’lumotlarni 
saqlash  uchun  ishlatilishi  mumkin,  lekin  ularning  ba’zilari  bir  qator  jarayonlarni 
bajarishda albatga ishlatilgan bo’lishlari shart.  
 
MPX  registrlarining  tarkibi  va  vazifalari  to’g’risidagi  batafsilroq 
ma’lumotlarni [4] ishda ko’rib chiqish mumkin.  
 
MPX  registrlarining  tarkibi  va  vazifalari  to’g’risidagi  batafsilroq 
ma’lumotlarni [4] ishda ko’rib chiqish mumkin.  
 
Registrlar 
turli  uzunlikdagi  tez  harakat  qiluvchi  xotira  yacheykalaridir: 
Registr  1  (Rg  1)  ikkilangan  so’z  razryadliligiga,  Registr  2  (Rg  2) esa  so’z 
razryadliligiga egadir.  
 
Amallarni  bajarishda  Rg1  ga  amalda  qatnashuvchi  birinchi  son,  amal 
tugagandan  keyin esa  natija  joylashtiriladi;  Rg2  ga  —  amalda  qatnashuvchi 
ikkinchi  son  joylashtiriladi  (amal  tugagandan  keyin  undagi  ma’lumot 
o’zgarmaydi).  Registr  1  ma’lumotlarni  kodli  shinalaridan  qabul  qilishi  va  unga 
ma’lumotlarni berishi mumkin; registr 2 bu shinalarddn ma’lumotlarni faqat olishi 
mumkin.