O`zbekiston respublikasi oliy va o`rta maxsus ta’lim

 
Mikroprotsessorli  xotira  (MPX) 
—  unchalik  katta  bo’lmagan,  lekin  o’ta 
tezkor xotiradir (MPX ga murojaat qilish vaqti, ya’ni bu xotiradan ma’lumotlarni 
o’qish, qidirish yoki yozish vaqti nanosekundlar — mikrosekundning mingdan bir 
ulushlari bilan o’lchanadi).  
 
U  mashina  ishlashining  yaqin  taktlarida  hisoblashlarda  qatnashadigan 
ma’lumotlarni  qisqa  vaqt  saqlash,  yozish  yoki  berish  uchun  mo’ljallangan;  MPX 
mashinaning yuqori tezkorliligini ta’minlash uchun ishlatiladi, negaki asosiy xotira 
(AX)  tez  harakat  qiladigan  mikroprotsessorni  samarali  ishlashi  uchun  kerak 

---

 
86 
bo’lgan ma’lumotlarni qidirish, o’qish va yozish tezligini har doim ham ta’minlay 
olmaydi.  
 
Mikroprotsessorli  xotira  razryadliligi  mashina  so’zidan  kam  bo’lmagan  tez 
harakat  qiladigan registrlardan  tashkil  topgan.  Registrlarni  soni  va  razryadliligi 
turli  mikroprotsessorlarda  turlicha:  8086  MP  da  14  ta  ikki  baytli  registrlardan  to 
Pentium MP dagi turli uzunlikdagi bir nechta o’nlab registrlargachadir.  
Mikroprotsessor registrlari
 
umumiy vazifali va maxsus registrlarga bo’linadi.  
 
Maxsus  registrlar
 
turli  adreslarni  (xotira  segmentlarining  adreslari  —  A
segm
, 
xotira  yacheykalarining  segmentlar  ichida  siljish  adreslari  —  A
baza
,  A
qayd
, 
A
sil
 buyruqlar  va  b.  ),  amallarni  bajarilish  natijalari  va  SHK  ning  ish  rejimlari 
belgilarini (masalan, bayroqchalar registri) va b. saqlash uchun ishlatiladi.  
 
Umumiy  vazifali  registrlar
 
universal  hisoblanadi  va  istalgan  ma’lumotlarni 
saqlash  uchun  ishlatilishi  mumkin,  lekin  ularning  ba’zilari  bir  qator  jarayonlarni 
bajarishda albatga ishlatilgan bo’lishlari shart.  
 
MPX  registrlarining  tarkibi  va  vazifalari  to’g’risidagi  batafsilroq 
ma’lumotlarni ishda ko’rib chiqish mumkin.  
 
Adabiyotlar ro`yxati: 
3.
 
M.  T.  Azimjanova,  Muradova,  M.  Pazilova  Informatika  va  axborot 
texnologiyalari.  O‘quv  qo‘llanma.  T.:  “O`zbekiston  faylasuflari  milliy  jamiyati”, 
2013 y. 44-58 b 
4.
 
M.Aripov,  M.Muhammadiyev.  Informatika,  informasion  texnologiyalar. 
Darslik. T.: TDYuI, 2004 y. 9-18 b 
Информатика. Проф. Н. В. Макарова, Т. :, 2006 г.87-108