O`zbekiston respublikasi oliy va o`rta maxsus ta’lim



Download 9,17 Mb.
Pdf ko'rish
bet193/349
Sana23.01.2022
Hajmi9,17 Mb.
#401949
1   ...   189   190   191   192   193   194   195   196   ...   349
Bog'liq
\'Kompyuter taminoti 2017

Tayanch iboralar ??????? 
Alt-C - 
rangli g ok – kora tartib; 
Alt-D - 
joriy diskni tanlash; 
Alt-W- 
vaktinchalik fayllar uchun kichik katalog tayinlash; 
Alt-P - 
shartli suz taynlash (password);  
Alt-S - 
shaklnisaqlash; 
 
 
 
 


 
181 
Savol va topshiriqlar: 
 
1. Fayllarni arxivlash.  
2. Arxivlovchi dasturlarni yozing.  
3. Arxiv fayllarkanday yoziladi.  
4. Uzluksiz (Solid) arxivlar nima?  
5. Rarning boshka arxivatorlardan kanday ustunliklari mavjud?  
 
    
5.5. Antivirus dasturiy vositalar 
Kompyuter  viruslaridan  himolanish  uchun  axborot  himoyasining  umumiy 
vositalari ishlatilishi mumkin, ular iste’molchilarning noto`g’rihatti–harakatlari va 
noto`g’ri  ishlovchi  programmalar  disklarning  jismoniy  buzilishlaridan  ham 
suGurtalar  hisoblanadi.  Viruslardan  zararlanish  ehimolini  kamaytirishga  yordam 
kilish  profilaktik  choralari  mavjud.  Viruslardan  himoyalanish  maxsus  dasturlarini 
bir necha turlarga bulish mumkin: 
 
DETEKTORLAR - zararlangan fayllarni aniklash imkonini beradi; 
 
DOKTORLAR (ShIFOKORLAR) - zararlangan dasturlarni davolaydi;  
 
TAFTIShChI  -  dasturlar  holatini  avval  yod  olib,  dastlabkisi  bilan 
solishtiradi; 
 
VAKTSINA-PROGRAMMALARI  -  dasturlarni  modifikatsiya  kiladi,  bu 
jarayon  dastur  ishiga  њz  ta’sirini  kursatmaydi,  vaholanki  virus  unga  karshi 
vaktsinatsiya  kilinganligini  bilmaydi  va  ushbu  dasturlarni  zararlangan  deb 
hisoblaydi.  
Virusga karshi programmalar haqida umumiy ma’lumotlar: 
 
Aidstest,  Dr.  Web,  Adinf  programmalari  virusga  karshi  kompleks  tarkibga 
kirib, u “Dialog–Nauka” firmasi tomonidan almashtirib, yangilab turiladi. Aidtest, 
Dr. Web - detektor programma hisobalanadi, ular kompyuter xotirasi va fayllarida 
viruslarni  aniklash  va  yukotish  uchun  kullaniladi.  Ular  fakat  uziga  tanish 
viruslarnigina  aniklay  oladi,  shuning  uchun  ularning  matnini  uzgartirib  turish 
kerak.  Adinf  programmasi  taftishchi  programma  hisoblanadi,  u  fayllar  va  disklar 


 
182 
holatini  eslab  koladi,  keyingi  kiritilishida  diskdagi  uzgarishlarni  foydalanuvchiga 
ma’lum kiladi.  
 
Aidtest,  Dr.  Web,  Adinf  ni  birgalikda  kullash  uchun  tegishli  imkoniyatlar 
kuzda  tutilgan.  Masalan:  diskdagi  fayllarning  Adinf  taftishchisi  bilan  tekshirishi 
mumkin  sung  Adinf  Dr.  Web  programmalari  vositasida  fakat  yangi  uzgartirilgin 
fayllarni tahlil kilish imkonini beradi. Bu tekshiruv vaktini kamaytiradi.  
 
Hozirgi  kunda  viruslarga  karshi  «SYMANTEC»  korporatsiyasining 
«WINDOWS AntiVirus» dasturi keng kњllanilmokda. Buning asosiy sabablaridan 
biri  uni  WINDOWS  operatsion  sistemasida  ishlashga  moslashtirilganligi  va 
kulayligi hamda viruslarni kњp versiyalarini davolay olishidir.  
 
Tekshiruv  uchun  buyruq  fayllar.  Kundalik  tekshiruvlar.  Aidtest,  Dr.  Web, 
Adinf  programmalari  yordamida  kompyuter  disklari  holatini  virus  bor  yukligi, 
paydo  bulishiga  tekshirib  turish  kerak.  Buni  virdarly.  bat  fayli  yordamida  kilish 
mumkin.  virdarly.  bat  path  komandasida  kayd  kilingan  kataloglardan  biriga 
joylashtirilishi kerak.  
 
Aidstest kurinmas viruslarni aniklay olmaydi, Adinf programmasi esa kuzga 
kurinmas virusllarni tuta oladi. Aidstest: ãSãG Enter  
 
 
S - sekin ish;  
 
 
G - barcha fayllarni tekshirish; 
 
 
F - zararlangan fayllarni tuGrilash; 
 
 
X - zararlangan fayllarni xotiradan uchiradi; 
 
 
Q - ruxsat surash; 
 
Aidstest  va  Dr.  Web  programmalari  bilan  disk  va  fayllarni  tekshirish.  Fayl 
va disklarni  Aidstest va  Dr. Web  programmalari bilan  tekshirishda  ekranga xabar 
va  talablar  chikariladi.  Aidtest  programmasi  talabiga  javoban  “V”  klavishani 
bosish kerak, agar javob “xa” bulsa “Y”, agr “yuk” bulsa “N” klavishasi bosiladi. 
Dr.  Web  programma  suroviga  javobning  bir  necha  variantlari  bilan  tulgan  tuGri 
turtburchak  shaklida  beriladi.  Ekrandagi



  yozuvni  klavishalar  yordamida 
tanlash mumkin va Enter ni bosish yoki sichkonchaning chap tugmachasini bosish 
zarur.  


 
183 
 
Tekshirish  tartibi.  Aidstest  va  Dr.  Web  programmalari  ishga  tushirilgach, 
virus mavjud yoki mavjud emasligi uchun kompyuter operativ xotirasi tekshiriladi. 
Buyruq satrida har bir ob’ekt tekshiriladi. Agar tekshiruv paytida viruslar aniklansa 
yoki  gumon  kilinsa  yakuniy  hisobotda  zararlangan  yoki  shubha  kilingan  disk 
sohalari  yoki  fayllar  tњGrisida  axborot  beriladi.  Bunda  Aidstest  programmasi 
zararlangan  fayllarni  davolash  uchun  F1  parametrini  ishlatish  kerakligini  xabar 
kiladi. Dr. Web programmasi hisobotni kizil rangda chikaradi.  
 
Virus haqida xabarlar.  
 
Programma  virusi  aniklanganda  kuyidagi  xabarlar  chikariladi:  xotiradagi 
virus  -  kompyuter  operativ  xotirasidagi  rezident  viruslarning  barcha  xillarini 
aniklash  va  zararsizlantirishni  amalga  oshiradi.  Bu  holda  tekshiruv  davom  etadi, 
lekin  uning  yakunida  kompyuterni  kayta  yuklashga  taklif  beriladi.  Bunda  “toza” 
disketa kiritilib, kompyuterni davolashniboshlash zarur.  
Tekshiruvda fayl kattaligini aniklash -tekshiruvga ochilishidan oldin tekshiriluvchi 
fayl kattaligi uzgarmaganligini Dr. Web programmasi aniklaydi.  
Ulcham  uzgarishi  sistemada  virus  borligidan  dalolat  beradi.  Programma  ishini 
tuxtatib, “YAngi” disketa kiritish va kompyuterni davolashni boshlash zarur.  
 
Bunda kuyidagi xabar chikadi: 
Disk,  virus  bilan  zararlangan  fayl  nomi  va  uni  kaysi  katalogda  joylashganligi, 
ushbu fayldagi virus nomi.  
fayl yaratilishining shubhali davri - agar faylda yaratilishining shubxali vakti kayd 
kilinsa, Dr. Web bu hakda ogohlantirish chikaradi, chunki bunday harakatlar ayrim 
viruslar uchun xos.  
 
Turt  koida.  Kompyuterga  virusyukkanda  kuyidagi  koidalarga  amal  kilish 
lozim.  
1.  Shoshilmaslik  va  hato  echimlar  kilmaslik  kerak.  Uylanmay  kilingan  harakatlar 
ma’lumotlar  yukotilib,  tiklanishi  mumkinligini  kuldan  boy  beribgina  kolmay, 
kompyuterga kayta virus yuktirishga olib keladi.  
2.  Shunga  karamay,  ushbu  harakatlar  zudlik  bilan  utkazilishi  kerak.  Agar  siz  uz 
kompyuteringizda virus faollashishiga ulgurmasdan uni aniklanganingizga ishonch 


 
184 
hosil  kilsangiz,  u  buzGunchilik  harakatlarini  davom  ettirmasligi  uchun, 
kompyuterni  uchiring.  Bu  koidaga  roya  kilmaslik  oGir  okibatlarga  olib  keladi, 
chunki  DOS yuklanganda  yoki kompterga  zararlangan  diskdagi  programma  ishga 
tushirilganda  virus  faollashishi  mumkin,  faoliyatdagi  virus  mavjud  holda 
kompyuterni  davolash  ma’nosiz  bo`ladi,  sababi  u  disk  va  programmalarning 
davom etuvchi zararlanishi bilan kechadi.  
3. Virusdan davolanish oddiy, lekin ayrim hollarda mushkul. Agar siz kompyuterni 
davolash  uchun  etarlicha  bilim  va  tajribaga  ega  bulmasangiz,  tajribalirok 
hamkasblardan yordam surang.  
4.  Kompyuterni  virusdan  davolash  ijodiy  jarayon,  bu  mavzudagi  har  kanday 
tavsiyani maslahat sifatida kabul kilmaslik kerak.  
 
Chunki,  virus  yozuvchilari  yangilik  uylab  topishlari  mumkin,  bunda  virus 
bilan kurashish buyicha tavsiyalar eskiradi.  
 

Download 9,17 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   189   190   191   192   193   194   195   196   ...   349




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish