O`zbekiston respublikasi oliy va o`rta maxsus ta’lim

Tayanch iboralar
 
DETEKTORLAR - zararlangan fayllarni aniqlash imkonini beradi; 
DOKTORLAR (ShIFOKORLAR) - zararlangan programalarni davolaydi; 
TAFTIShChI - dasturlar holatini avval yod olib, dastlabkisi bilan solishtiradi; 
VAKSINA-PROGRAMMALARI  -  programmalarni  modifikatsiyakiladi,  bu 
jarayon  programma  ishida  ta’sirinikursatmaydi,  vaholanki  virus  unga  karshi 
vaktsinatsiya  kilinganligini  bilmaydi  va  programmalarni  zararlangan  xaqida 
ma’lumot bering.  
 
     
5.6. Disklarga xizmat kґrsatuvchi dasturlar 
Kompyuterni  ishlatish  jarayonida  diskda  juda  ko`p  keraksiz  fayllar  va  bak 
kengaytmali  fayllar  hosil  bo`ladi.  Qattiq  disklarni  xotirani  kengaytirish,  tozalash 
maqsadida  keraksiz  fayllardan  tozalash  uchun  WipeInfo  dasturidan  foydalanish 
mumkin. 
Foydalanuvchi  kompyuterdan  qancha  ko`p  foydalansa,  qattiq  diskning 
fayllarga to`lib qolish ehtimoli shuncha ortadi. Albatta, har qanday axborot ishlatib 

---

 
185 
bo`lingach,  uni  xotiradan  o`chirish  kerak  bo`ladi.  Lekin  shunda  ham  ba’zi  bir 
«keraksiz»  fayllar  soni  ko`payib  ketadi.  Bunday  hollarda  (ba’zan,  axborot  hajmi 
etarlicha  katta  bo`lganda),  axborotlarni  «siquvchi»  maxsus  arxivlash  dasturlari 
qo`llaniladi. Arxivlash dasturlari maxsus uslublarni qo`llash hisobiga axborotlarni 
«siqish»  imkonini  beradi,  ya’ni  axborotning  nisbatan  kichik  hajmdagi  nusxasini 
yaratish hamda bir nechta faylni 
 bitta faylga birlashtirish imkonini beradi. 
Kompyuterlar  axborotlarni  qayta  ishlovchi  qurilma  sifatida  xizmat  qilar 
ekan,  undan  foydalanish  inson  uchun  qulay  va  sodda  bo`lishi  kerak.  Bunday 
imkoniyatni esa, har bir foydalanuvchi o`ziga moslab «yaratib oladi». 
Qattiq  diskka  xizmat  ko`rsatish  amallari  deganda