O‘zbekiston respublikasi oliy va o‘rta maxsus ta’lim

F

T

T

C

Q



















































4

2

4

1

2

1

2

1

100

100

             (8) 

      bu yerda: 

2

1



Q

-  birinchi jismdan ikkinchisiga nurlanish orkali berilgan 

issiqlik miqdori; 

F =F

1

= F

 2

- jismlarning nur chikarayotgan va yutayotgan yuzalari, m

2

;  

s

1-2

 -  jismlar  sistemasining keltirilgan nur chiqarish koeffitsiyenti, Vt/(m

2 

K

4

). 

     Keltirilgan nur chiqarish  koeffitsiyenti  kuyidagi  tenglamadan aniqlanadi:                                                 





















0

2

1

2

1

1

1

1

/

1

c

c

c

C

                    (9) 

bu yerda: c

1  ,     

c

2,   

c

0

   - mos xolda birinchi, ikkinchi va absolyut qora jismlarning 

nur chiqarish koeffitsiyentlari. 

     Jism  sirtiga  tushgan 

н

Q

  miqdordagi  nurlangan  issiqlikning  bir  ulushi  (

A

Q

) 

jism  tomonidan  yutiladi,  boshka  ulushi  (

R

Q

)  jism  sirtidan  kaytariladi,  kolgan 

ulushi (

Д

Q

) esa jismdan utib ketadi: 

Д

R

A

н

Q

Q

Q

Q







                           (10) 

     yoki: 

                               

1







н

Д

н

R

н

A

Q

Q

Q

Q

Q

Q

                        (11) 

(11) tenglamadagi birinchi bulinma jismning nurlangan issiqlikni yutish kobiliyati 

deyiladi  va  A  xarfi  bilan    belgilanadi;    ikkinchi  bulinma  nur  kaytarish  kobiliyati 

deyiladi  va  R    xarfi  bilan  belgilanadi;  uchinchi  bulinma  nurni  utkazib  yuborish 

kobiliyati deyiladi va D xarfi bilan belgilanadi. 

---

     Agar  A=1  bulsa  jism  absolyut  qora,  R=1  bulsa,  jism  absolyut  ok,    D=1  bulsa 

jism  diatermik  jism  deyiladi.    Real  jismlar  uchun  esa  A,  R  va  D  birga  teng 

bulmaydi va ular kulrang jismlar deyiladi. 

     Issiqlik  nurlanishi    tahlil    qilinganda  asosiy  parametr  bu  jismlarning  nur 

chiqarish  kobiliyati  xisoblanadi  va    u    jism    yuza  birligidan  vakt  birligida  tulkin 

uzunligining barcha intervali bо‘yicha nurlangan energiyaning miqdorini bildiradi, 

bu    kattalik  absolyut  qora  jismlar  uchun  Stefan-Bolsman  qonuni  asosida 

aniqlanadi: 

4