O`zbekiston respublikasi oliy va o`rta maxsus ta`lim

Bolalar va o`smirlarni normal rivojlanishini ko`rsatadigan jadval.

№		Yoshi		Bo`yi. Sm.		Qiz bolalar Og’irligi kg		Bosh ay.sm		Bo`yi. Sm.		O`g’il bolalar Og’irligi kg		Bosh ay.sm
1.		1 yosh		74		10,6		47,7		75,3		10,5		48,9
2.		1yosh		77,5		10,6		48,7		78,3		11,2		49,4
3.		3oy 1yosh 6		80,1		11,2		49,1		80,9		11,7		50,3
4.		oy 1yosh		82,8		11,77		49,8		83,4		12,2		51,1
		9oy
5.		2 yosh		85,0		12,1		50,0		85,9		12,7		51,8
6.		2yosh 6		89,0		13,2		51,6		90,4		13,6		52,3
		oy
7.		3 yosh		93,0		14,2		52,5		93,8		14,6		53,2
8.		4 yosh		99,6		15,4		53,1		100,0		15,9		54,1
9.		5 yosh		106,1		17,5		54,9		107,3		17,8		55,8
10.		6 yosh		112,4		20,0		56,6		114,0		20,4		57,6
11.		7 yosh		122,2		23,8		57,4		123,2		24,0		57,6
12.		8 yosh		123,0		24,8		58,2		124,9		24,4		59,4
13.		9 yosh		130,3		27,4		59,8		131,0		27,8		62,0
14.		10 yosh		136,0		30,8		62,6		136,1		30,4		64,0
15.		11 yosh		140,6		32,7		64,3		140,0		32,8		66,0
16.		12 yosh		149,0		38,5		67,5		144,5		35,5		66,3
17.		13 yosh		154,0		42,7		69,7		150,2		39,4		69,6
18.		14 yosh		156,5		46,8		72,8		158,7		46,1		73,1
19.		15 yosh		159,3		51,3		74,5		164,8		52,2		76,3
20.		16 yosh		159,5		53,0		76,6		167,2		56,4		80,5
21.		17 yosh		159,5		53,0		76,6		167,2		56,7		80,5

Bolalar sog’liga ta’sir etuvchi xavfli omillarni aniqlash

Bola sog’lom o`sishi uchun doimo jismoniy tarbiya bilan shug’ullanishi va hakozo ozoda yurishi, tibbiy gigienik talablarga rioya qilishi lozim. Bolani o`sishi va rivojlanishiga, turmush sharoitlari boshdan kechirgan kasalliklari va jismoniy tarbiyaning xususiyatlari, hamda atrof-muhit muayyan darajada ta’sir ko`rsatadi.

Bola organizmining zo`r berib jismoniy va ruhiy rivojlanishi, hayot uchun muhim funktsiyalarini idora etuvchi nerv sistemasining takomillashishi organizmning tashqi muhit bilan bog’lanishi ta’minlaydi va bolalarni mehnatga ko`niktiradi.

Bolalarda gigienik ko`nikmalarni tarbiyalash ularni salomatligini saqlash va mustahkamlash garovidir.Ularni pokizalikka o`rgatish zarur. Bola ertalab va yotishdan avval yuvinishi, tishlarini yuvib tozalashga odatlanishi kerak. Maktabga borish bolaning hayotida muhim bosqich hisoblanadi. Pedagogik ba ota- onalarining vazifasi bola oldida turgan qiyinchiliklarni iloji boricha osonlashtirishdan iborat.

Bolaning aqliy mehnat gigienasining buzilishiga uo`l qo`yish yomon oqibatlarga sabab bo`ladi. Darslarni haddan tashqari qo`yilgan o`quv rejimining yo`qligi, yaxshi dam olmaslik, mehnat qilmaslik, bola nerv sistemasi faoliyatining izdan chiqishiga, organizmning toliqib qolishiga va oqibatda turli infeksiyalarga

chidamliligini susayishiga olib keladi. Bola organizmining ruhiyatining normal rivojlanishi uchun meyoriy uyquni bo`lishi ham katta ahamiyatga ega 7-10 yashar bolalar 10 soat uxlashi kerak. Agar ular kamroq (7-8 soat ) uxlasa ish qobiliyati 30% pasayadi. Surunkali uyquga to`ymaslik esa, aqliy toliqish nevrozga jizzakilik, dag’allik, hayol parishonlikka sabab bo`ladi. Maktab yoshidagi bolalrni tunda kattalar uchun mo`ljallangan ko`rsatuvlarni ko`rishga ruxsat bermaslik kerak., chunki hayajonlanish, qo`rquv, qo`rqinchli tushlar ko`rishiga sabab bo`lishi mumkin. Bolaning tinch uxlamasligi va uyqusida tishlarini g’ijirlatishi nerv sistemasining ortiq darajada qo`g’alganligidan darak beradi. Bu holni uzoq vaqt takrorlanishi esa bolaning ruhiyatiga salbiy ta’sir qiladi.

Bundan tashqari oiladagi muhit sharoit ham bolalarni jismonan va ruhan tetik bo`lib o`sishiga yoki ruhiy va salbiy buzilishiga o`z ta’sirini ko`rsatmay qo`ymaydi. Oiladagi har xil kelishmovchiliklar, janjallar bularning barchasi bolaning tarbiyasini izdan chiqishiga va bolaning ruhiy sog;lom o`sishiga xalaqid qiladi.

Bolaning salomatligiga yana tashqi atrof- muhit omillar suv, havo, o`simliklar, shovqin, turli dori vositalari, ekologiyani buzilish omillari salbiy ta’sir ko`rsatishi mumkin.

Yana bola salomatligiga salbiy ta’sir qiluvchi omillar noto`g’ri muvofiqlashmagan va tartibsiz ovqatlanish ham kiradi.

Bundagi ketligi factor gigodinamiya kamxo`raklik bo`lib, buncha piyoda yurmay transportda yurish, jismoniy tarbiya bilan shug’ullanmaslik kiradi.

Ruhiy emoqmonal zo`riqish bola organizmiga salbiy ta’sir ko`rsatib, kasallikni keltirib chiqarish mimkin.

Bolalarni tamaki chekishga o`rganishi ularni salomatligiga jiddiy zarar keltiradi.

Bola tibbiy gigienik talablarga amal qilsa salbiy omillardan o`zini saqlasa, u jismonan, ruhan sog’lom bo`lib o`sadi. Buni amalgam oshirishda pedagog, tibbiy xodim, ota-onalar birgalikda bolani tarbiyasi bilan shug’ullanishlari kerak bo`ladi.