O‘zbekiston respublikasi oliy va o‘rta maxsus ta ′ lim vazirligi

Nazorat uchun savollar 
1.
Embrionda hazm tizimi qanday shakllanadi? 
2.
Gistotrof ovqatlanish deganda nima tushuniladi? 
3.
Plasenta nima? 
4.
Plasentaning homila rivojlanishidagi roli nimadan iborat? 
5.
Amniotrof ovqatlanish deganda nimalarni tushunasiz? 
6.
Amnion suyuqligining hajmi va tarkibi. 
7.
Ona suti qanday tarkibga ega? 
8.
Bolada ona sutini o‘zlashtirish uchun qanday moslamalar bor? 
9.
Aralash ovqatlanish davri nimlar bilan tavsiflanadi? 

---

184 
10.
Mustaqil ovqatlanishga o’tganda hazm yo’lida qanday 
morfo-funksional o‘zgarishlar ro‘y beradi? 
11.
Mustaqil ovqatlanish vaqtida hazm fermentlar faolligi 
qanday o‘zgaradi? 
1.
Eng sodda hayvonlarning oziqani o’zlashtirish hususiyatlari. 
2.
Kovakichlilarning oziqani o’zlashtirish xususiyati. 
3.
Bilateral yassi chuvalchanglardagi hazm. 
4.
Yomg’ir chuvalchanglardagi hazm a’zolarining xususiyati. 
5.
Hashorotlarda hazm jarayo’nining xususiyatlari. 
6.
Umurtqalilar 
va 
umurtqasizlarda 
hazm 
jarayonining 
o’xshashligi. 
7.
Hayvonlarda hazm tizimini gumoral boshqaruvidagi analogiyasi 
nimada?

---

185 
OVQATLANISH FIZIOLOGIYASI. 
ASOSIY ENEGGETIK VA PLASTIC
OZIQ MODDALAR
 
Bu qismda asosiy (oqsillar, uglevodlar va yog‘lar) va 
qo‘shimcha (vitaminlar, ma’danli moddalar va bosq.) ozuqa 
moddalari, ularning o‘ziga xos xususiyatlari, inson organizmida tutgan 
o‘rni, manba'lari, ularga bo‘lgan talab va ehtiyojlar haqida zamonaviy 
ma'lumotlar keltirilgan. 
Hozirgi paytda yer yuzidagi aholining 1 mlrd.dan ko’prog’i 
to’yib ovqatlanmayotgan yoki och qolayotgan yoki och qolyotgan 
bo’lsa, taxminan yana shuncha kerakligidan ko’p miqdorda 
ovqatlanish sababli aziyat chekmoqda. Bu noxush holatning oldini 
olishda eng muhim tadbir aholi orasida ratsional, ya’ni to’g’ri yoki 
oqilona ovqatlanishni joriy qilish kerak. Ratsional ovqatlanishga 
o’tishda esa qator omillarga, jumladan ob-havo sharoitiga, 
insonlarning yoshi, jinsi bajaradigan mehnati xususiyatlariga tegishli 
e’tibor berish lozim. Shuning uchun ushbu qismda keltirilgan 
ma’umotlar (turli oziq-ovqat mahsulotlarini qabul qilishga nisbatan) 
aytib o’tilgan omillarni hisobga olingan holda berilgan. 
Yana shu narsa muhimki aholi turli guruhlarining ovqatlanish 
me’yorlari tamoman o’zgarmas miqdor bo’lmasdan u turli 
ob’yektiv omillar ta’sirida (masalan ekologik omillar) o’zgarib 
turadi.
Biz kishilar uchun ovqatlanish me’yorlarini aniqlashda nafaqat 
sobiq ittifoq davrida qilingan me’yor jadvallaridan (1982 va 1992 yillar) 
yana O’zbekiston Respublikasida ishlab chiqilib joriy qilingan 
ma’lumotlardan ham foydalandik. 

---

186 
Asosiy energetic va plastic, yani qurilish vazifasini o‘tuvchi 
moddalarga oqsillar, yoglar va uglevodlar kiradi.