Mustaqil yeching
1.Qovoqda U geni meaning sariq rangini, u-geni yashil rangda ifodalanadi. S-dominant suppressor, s
retsessiv suppressor. Oq va yashil rangli qovoqlarni chatishtirish natijasida hosil bo`lgan F
1
ning o`zaro
chatishidan F
2
sa 12 ta oq, 3 ta sariq, 1 yashil qovoq olindi. Ota-ona va F
1
, F
2
duragaylarning genotipini
aniqlang? Olingan natijaga qarab noallel genlar orasidagi o`zaro ta`sirni tushuntiring?
CI
Ci
cI
ci
CI
CCII
CCIi
CcII
CcIi
Ci
CCIi
CCii
CcIi
Ccii
cI
CcII
CcIi
ccII
ccIi
ci
CcIi
Ccii
ccIi
ccii
91
2.Qovoqlarning sariq ranggi - A gen bilan . yashil ranggi - a gen bilan ifodalanadi. S- dominant
suppressor rangni yuzaga chiqishiga to'sqinlik qiladi. s- gen to'sqinlik qilmaydi. Quyidagi chatishlirishlarning
qaysi birida fenotip bo'yicha 1:2:1 nisbat olinadi? aass x AaSs
3. Genotipi har xil bo`lgan ikkita piyozbosh guli chatishtirilgan edi. F
1
da oq piyozboshli o`simliklar olindi.
Ular o`zaro chatishtirilib F
2
da 160 o`simlik olindi. Ulardan 130 tasi oq piyozboshli, 30 tasi rangli
piyozboshligi ma`lum bo`lid. Ota-ona, F
1
, F
2
duragaylarning genotipini aniqlang?
4. Ba`zan odamlarda qon guruhlarining o`ziga xos holatda nasldan-naslga o`tishi kuzatiladi. Bunday
hollarda II va III qon guruhlarining yuzaga chiqishi retsessiv epistaz geni tomonidan bo`g`ib qo`yiladi. Ota I
qon guruhli, ona esa II qon qon guruhli bo`lgan oilada qon guruhi I bo`lgan qiz tug`ilgan, u qon guruhi II
bo`lgan yigitag turmushga chiqqan va ularda ikkita qiz tug`ilgan: birinchisi IV, ikkinchisi I qon guruhi ekan.
Uchala avlodning genotiplarini “Bombey fenomi” ni hisobga olgan holda aniqlang?
5. Genotiplari har xil bo`lgan oq rangli ikki o`simlik o`zaro chatishtirildi. F
1
da oq rangli o`simliklar olindi.
Ular o`zaro chatishtirilib F
2
da 57600
ta o`simlik olindi. Ulardan 10800 tasi rangli va 46800 tasi oq rangli
ekanligi ma`lum boldi. Belgilar qaysi qonuniyat asosida irsiylangan?
6.Tovuqlarda C –patning qora, c-patning oq rangli bo`lishini ta`minlaydi. Ikkinchi juft noallel dominant gen
I rangni yuzaga chiqarmaydi. i rangga ta`sir ko`rsatmaydi. Qanday genotipli tovuqlar chatishitirilganda 3 ta
qora : 1 ta oq rangli patga ega bo`lgan tovuqlar olinadi?
7. Ma`lum bir navli piyoz o`simligida piyozboshning qizil rangi sariq rangga nisbatan ustunlik qiladi,
lekin ikkinchi juft noallel genning retsessiv alleli rang ta`sirini bo`g`ib, oq rangni yuzaga chiqaradi. Oq
rangli piyozbishlarning genotipini aniqlang? J:Aabb, aabb, AAbb
8.Qovoqda U-geni meaning sariq rangini, u geni esa yashil rangini belgilaydi. S-dominant ingibitor, s-
qovoqlarda rang yuzaga chiqishiga to`sqinlik qilmaydi. Ikki juft dominant genlar bo`yicha gomozigota
oq qovoq yashil qovoq bilan chatishtirilishi natijasida hosil bo`lgan F
1
duragaylari o`zaro chatishtirilsa,
F
2
da olingan 960 duragaylarning nechtasi sariq rangli bo`ladi? J: 180
9.Sulida A-dominant suppressor, donning qora rangda bo`lishiga olib keladi, a-geni rang hosil bo`lish
jarayonida ta`sir ko`rsatmaydi. B- donning kulrang bo`lishini ta`minlaydi. Genotipari bir-biridan farq
qilmagan 2 suli chatishtirilganda F
1
da 4096 ta o`simlik olingan, shulardan 1030 tasi kulrang donli,
qolganlari esa qora donli bo`lgan. Chatishtirilgan o`simliklarning genotipini aniqlang?
10. Sulida A-dominant suppressor, donning qora rangda bo`lishiga olib keladi, a-geni rang hosil bo`lish
jarayonida ta`sir ko`rsatmaydi. B- donning kulrang bo`lishini ta`minlaydi. Genotipari bir-biridan farq qilgan
2 suli chatishtirilganda F
1
da 4096 ta o`simlik olingan, shulardan 1030 tasi kulrang donli, qolganlari esa qora
donli bo`lgan. Chatishtirilgan o`simliklarning genotipini aniqlang?
11.Piyoz po`stining qizil rangi B gen, sariq rangini b gen ifodalaydi. V rang yuzaga chiqishiga ta`sir
ko`rsatmaydi, v-ingibitor vazifasini bajaradi va rang yuzaga chiqishiga to`sqinlik qiladi. Piyoz po`sti qizil
bo`lgani sariq pyoz bilan chatishtirilganda avlodda qizil, sariq, oq piyozlar hosil bo`ldi. Hosil bo`lgan
avlodda fenotip bo`yicha qanday ajralish kuzatiladi?
12. Agar ikki belgisi bilan farq qiluvchi ikki organizm o`zaro chatishtirilgandan so`ng F
2
da genotipik
nisbta 15:1 bo`lsa, ushbu chatishtirishda F
2
dagi avlodning necha fozi genotip jihatdan birinchi avlod
duragaylariga o`xshaydi? J:25
13
.
Piyoz po`stining qizil rangini B gen, sariq rangini b gen ifodalaydi, ammo ranglar genotipda V gen
bo`lsa, yuzaga chiqadi. Uning retsessiv v alleli ingibitor vazifasini bajaradi va rangning chiqishiga
to`sqinlik qiladi. Po`sti qizil piyoz, oq piyoz bilan chatishtirilganda avlodda qizil va sariq piyozlar
o`zaro teng miqdorda olingan bo`lsa, avlodda kutiladigan oq piyozlarning % dagi miqdorini toping?
J:50
92
14. Sichqonlarning rangi 2 juft allel bo`lmagan va birimagan genlar bilan ifodalanadi. Birinchi juftining
dominant geni kulrangni, unng retsessiv alleli esa qora rangning bo`lishini belgilaydi. Ikkinchi juftining
dominant geni rang hosil bo`lishiga to`sqinlik qilmaydi, retsessiv alleli to`sqinlik qiladi. Kulrang sichqonlar
chatishtirilganda 40 ta kulrang, 13 ta qora rangli sichqonlar paydo bo`lgan. Ota-ona genotipini aniqlang?
15. Sichqonlarning rangi 2 juft allel bo`lmagan va birimagan genlar bilan ifodalanadi. Birinchi juftining
dominant geni kulrangni, unng retsessiv alleli esa qora rangning bo`lishini belgilaydi. Ikkinchi juftining
dominant geni rang hosil bo`lishiga to`sqinlik qilmaydi, retsessiv alleli to`sqinlik qiladi. Kulrang sichqonlar
chatishtirilganda 58 ta kulrang, 19 ta oq rangli sichqonlar paydo bo`lgan. Ota-ona genotipini aniqlang?
16.Kartoshka tugunagining ko`k-binafsha rangini dominant L geni, pushti rangini dominant M geni
namoyon qiladi. Lekin bu gen faoliyati H geni bo`lmasa yuzaga chiqmaydi. Genotipda L va M genlari
dominant H geni bilan uchrashganda tugunak qizil-binafsha bo`ladi, boshqa holatlarda tugunak oq
rangda bo`ladi. Tugunagi oq gomozigotali kartoshka qizil- binafsha rangli gomozigota kartoshka bilan
chatishtirilgan. Qaysi chatishtirishda genotip bo`yicha nisbat 1:1:1:1:1:1:1:1 bo`ladi? J:FfGgHh x ffgghh
17.Tovuq patining rangi rangi 2 juft allel bo`lmagan va birikmagan genlar bilan ifodalnadi. Birinchi
juftining dominant geni patning rangli bo`lishini, uning retsessiv alleli esa oq bo`lishini ta`minlaydi. Ikkinchi
juftining dominant geni patning rangli bo`lishiga to`sqinlik qiladi, uning retsessiv alleli esa to`sqinlik
qilmaydi. Oq patli tovuq rangli xo`roz bilan chatishtirilganda 716 ta oq 715 ta rangli jo`ja olingan. Tovuq,
xo`roz, jo`jalarning genotipini aniqlang?
18. Tovuq patining rangi rangi 2 juft allel bo`lmagan va birikmagan genlar bilan ifodalnadi. Birinchi
juftining dominant geni patning rangli bo`lishini, uning retsessiv alleli esa oq bo`lishini ta`minlaydi. Ikkinchi
juftining dominant geni patning rangli bo`lishiga to`sqinlik qiladi, uning retsessiv alleli esa to`sqinlik
qilmaydi. Oq patli tovuq rangli xo`roz bilan chatishtirilganda 5044 ta oq 3033 ta rangli jo`ja olingan. Tovuq,
xo`roz, jo`jalarning genotipini aniqlang?
19.Sariq mevali qovoq o`simliklari oq mevali o`simliklar bilan chatishtirilganda F
1
da olingan
o`simliklarning mevasi oq rangli bo`lgan. F
2
da esa 204 ta oq mevali, 53 ta sariq mevali va 17 ta yashil
mevali o`simliklar olingan. Dastlabki ota-ona genotipini aniqlang?
20.Piyoz po`stining qizil rangini B gen, sariq rangini b gen ifodalaydi, ammo ranglar genotipda H gen
bo`lsa yuzaga chiqadi. Uning retsessiv alleli ingibitor vazifasini bajarib rang hosil bo`lishiga to`sqinlik
qiladi. Po`sti qizil piyoz, oq piyoz bilan chatishtirilganda avlodda qizil va sariq piyozlar o`zaro teng
miqdorda olingan bo`lsa, avlodda kutiladigan oq piyozlarning %dagi miqdorini aniqlang.
21. Sariq mevali qovoq o`simliklari oq mevali o`simliklar bilan chatishtirilganda F
1
da olingan
o`simliklarning mevasi oq rangli bo`lgan. F
2
da esa 204 ta oq mevali, 53 ta sariq mevali va 17 ta yashil
mevali o`simliklar olingan. F
1
da olingan oq mevali o`simliklar yashil mevali o`simliklar bilan chatishtirilsa,
keyingi avloddagi meva rangi bo`yicha qanday fenotipga ega bo`ladi.
22.Sulida donning 2 juft allel bo`lmagan, bir-biriga birikmagan genalr tomnidan ifodalanadi. Bitta dominant
gen-qora rangni, ikkinchisi- kulrangni belgilaydi. Qora rang geni kulrang genga epistatik ta`sir qiladi. Ikkita
retsessiv allellar esa oq rangining rivojlanishini ta`minlaydi. Qora donli suli o`simliklari kulrang donli
o`simliklar bilan chatishtirilganda keying avlodda olingan o`simliklarning 50%i qora, 25%i kulrang va 25%
oq donli bo`lgan. Chatishtirishdan olingan qora donli o`simliklarning ayrimlari oq donli o`simliklar bilan
chatishtirilganda, keyingi avlodda olingan o`simliklarning bir qismi qora, bir qismi oq donli bo`lgan.
Chatishtirish uchun olingan o`simliklarning genotipini aniqlang?
23.Genlarning epistatik ta`siri natijasida oq mevali qovoq o`simliklari yashil mevali o`simliklar bilan
chatishtirilganda keying avlodda olingan o`simliklarning 50% oq, 25 % sariq va 25% yashil mevali bo`lgan.
Chatishtirish uchun olingan o`simliklarning genotipini aniqlang?
24.Tovuqlarda C –qora rangni ifodalaydi. I dominant suppressor gen bo`lib boshqa genlar ta`sirini bo`g`ib
qo`yadi. i geni ta`sirsiz hisoblanadi, c geni oq rangda bo`lishini ta`minlaydi. Genotiplari har xil bo`lgan oq
tovuq va xo`rozlar chatishtirilganda nasldagi barcha tovuq va xo`rozlar oq ekanligi ma`lum bo`ldi. Shu
93
olingan nasldagi tovuq va xo`rozlar o`zaro chatishtirilganda naslda xilma-xillik kuzatildi. Qora rangdagi
jo`jalar(ular naslning 18,75 % ini tashkil etadi) olindi. F
2
da 720 ta jo`ja olingan bo`lsa, shulardan qanchasi
barcha allellari bo`yicha gomozigotali?
25.Qovoq mevasining sariq rangi U gen bilan, yashil rangi u gen bilan ifodalanadi. S gen ingibitor, s gen
rang hosil bo`lishiga ta`sir ko`rsatmaydi. Digeterezigotali oq qovoq va yashil rangli qovoq chatishtirilsa, F
1
da fenotip bo`yicha qanday ajralish kuzatiadi?
26.Qovoq mevasining sariq rangi U gen bilan, yashil rangi u gen bilan ifodalanadi. S gen ingibitor, s gen
rang hosil bo`lishiga ta`sir ko`rsatmaydi. Ikki juft belgisi bo`yicha gomozigotali oq va yashil qovoq navlari
chaishtirildi. Olingan F1
avlod o`zaro chatishtirilsa, F
2
da genotip bo`yicha qanday ajralish kuzatiladi?
27. Qovoq mevasining sariq rangi U gen bilan, yashil rangi u gen bilan ifodalanadi. S gen ingibitor, s gen
rang hosil bo`lishiga ta`sir ko`rsatmaydi. UUss va uuss genotipli qovoq mevalari o`zaro chatishtirilganda F
1
da fenotip bo`yicha ajralish qanday bo`ladi?
28. Qovoq mevasining sariq rangi U gen bilan, yashil rangi u gen bilan ifodalanadi. S gen ingibitor, s gen
rang hosil bo`lishiga ta`sir ko`rsatmaydi. UUSs va uuss genotipli qovoq mevalari o`zaro chatishtirilganda F
1
da fenotip bo`yicha ajralish qanday bo`ladi?
29. Qovoq mevasining sariq rangi U gen bilan, yashil rangi u gen bilan ifodalanadi. S gen ingibitor, s gen
rang hosil bo`lishiga ta`sir ko`rsatmaydi. Quyidagi genotiplar orasidan oq rangdagi qovoqning genotipini
aniqlang?
1)UuSS 2)UuSs 3)Uuss 4)UUSs 5)uuss 6)uuSs 7)UUss 8)uuSS
30.Tovuq patining ranggi ikki juft allel bo'lmagan va birikmagan genlar bilan ifodalanadi. Birinchi juft
allclning dominant geni patning rangli bo'lishini. uning reisessiv alleli esa oq rangli bo'lishini bclgilaydi.
Ikkinchi juft dominant gen pantning rangli bo'lishiga to'sqinlik qiladi, uning reisessiv alleli esa rangli
bo'lishiga to'sqinlik qilmaydi. Tovuq fermasida oq va rangli lovuqlar chaiishtirilganda 5044 oq va 3033
rangli jo'jalar olingan.Ota- oilalaming genaiipini aniqlang? IiАа х iiAa
31.Piyoz po'stining qizil rangi -B gen, sariq rangini -b geni ifodalaydi, ammo ranglar yuzaga chiqadi. agarda
genotipda - V gen bo'lsa, uning resessiv- v alleli ingibilor vazifasini bajaradi va rangni chiqishiga
lo'sqinlik qiladi.Po'sti qizil bo'lgan piyoz sariq piyoz bilan chaiishtirilganda avlodda qizil. sariq va oq
piyozlar hosil bo'ladi.Chalishlirilgan ola-onalarni genolipini aniqlang? BbVv x bbVv
32.Piyoz po'stining qizil rangi -B gen. sariq rangini -b geni ifodalaydi. ammo ranglar yuzaga chiqadi.
agarda genolipda - V gen bo'lsa. uning resessiv- v alleli ingibilor vazifasini bajaradi va rangni chiqishiga
lo'sqinlik qiladi.Po'sli qizil bo'lgan piyoz sariq piyoz bilan chaiishtirilganda avlodda qizil. sariq va oq piyozlar
hosil bo'ladi. Hosil bo'lgan avlodda fenolip bo'yicha qanday ajralish nomoyon bo'ladi?3 qizil;3 sariq;2oq
33.Piyoz po'stining qizil rangi ~B gen. sariq rangini -b geni ifodalaydi. ammo ranglar yuzaga chiqadi.
agarda genolipda - V gen bo'lsa, uning resessiv- v alleli ingibilor vazifasini bajaradi va rangni chiqishiga
lo'sqinlik qiladi. Quyidagi genoliplarntng qaysi biri qizil rangli fcnolipga ega? BBVV. BbVv. BbVV
34.Piyoz po'stining qizil rangi -B gen. sariq rangini -b geni ifodalaydi, ammo ranglar yuzaga chiqadi.
agarda genolipda - V gen bo'lsa. uning resessiv- v alleli ingibilor vazifasini bajaradi va rangni chiqishiga
to'sqinlik qiladi. Quyidagi genoiiplaming qaysi biri oq rangli fenolipga ega? Bbvv. bbvv. BBvv
35.Kartoshka tugunagining ko`k-binafsha rangini dominant L geni, pushti rangini dominant M geni
namoyon qiladi. Lekin bu gen faoliyati H geni bo`lmasa yuzaga chiqmaydi. Genotipda L va M genlari
dominant H geni bilan uchrashganda tugunak qizil-binafsha bo`ladi, boshqa holatlarda tugunak oq
rangda bo`ladi. Tugunagi oq gomozigotali kartoshka qizil- binafsha rangli gomozigota kartoshka bilan
chatishtirilgan. Olingan avlodning necha foizi fenotip bo`yicha qizil-binafsha rangli bo`ladi?J:100
94
36. Qovoq mevasining sariq rangi U gen bilan, yashil rangi u gen bilan ifodalanadi. S gen ingibitor, s gen
rang hosil bo`lishiga ta`sir ko`rsatmaydi. Uuuss va uuss genotipli organizm chatishtirilganda F
1
da fenotip
bo`yicha qanday ajralish kuzatiladi?
37.Qovoqda U- geni mevaning sariq rangini, u- gen esa yashil rangini ifodalaydi. S-dominant ingibitor,
s- qovoqlarda rang yuzaga chiqshiga to`sqinlik qilmaydi. Ikki juft dominant genlar bo`yicha gomozigota
oq qovoq yashil qovoq bilan chatishtirilishi natijasida hosil bo`lgan F
1
duragaylari o`zaro chatishtirilsa,
F
2
da olingan 960 ta duragaylarning nechtasi sariq rangli bo`ladi? J:180
38. Qovoq mevasining sariq rangi U gen bilan, yashil rangi u gen bilan ifodalanadi. S gen ingibitor, s gen
rang hosil bo`lishiga ta`sir ko`rsatmaydi. Quyidagi genotiplar orasidan sariq rangdagi qovoqning genotipini
aniqlang?
1)UuSS 2)UuSs 3)Uuss 4)UUSs 5)uuss 6)uuSs 7)UUss 8)uuSS
39. Qovoq mevasining sariq rangi U gen bilan, yashil rangi u gen bilan ifodalanadi. S gen ingibitor, s gen
rang hosil bo`lishiga ta`sir ko`rsatmaydi. Quyidagi genotiplar orasidan yashil rangdagi qovoqning genotipini
aniqlang?
1)UuSS 2)UuSs 3)Uuss 4)UUSs 5)uuss 6)uuSs 7)UUss 8)uuSS
40. Qovoq mevasining sariq rangi U gen bilan, yashil rangi u gen bilan ifodalanadi. S gen ingibitor, s gen
rang hosil bo`lishiga ta`sir ko`rsatmaydi. Gomozigota oq va yashil qovoq mevalari o`zaro chatishtirilganda
F
1
da qanday ajralish kuzatiladi?
41. Qovoq mevasining sariq rangi U gen bilan, yashil rangi u gen bilan ifodalanadi. S gen ingibitor, s gen
rang hosil bo`lishiga ta`sir ko`rsatmaydi. UUSS va uuss genotipli qovoq mevalari o`zaro chatishtirilganda F
1
da fenotip bo`yicha ajralish qanday bo`ladi?
42. Qovoq mevasining sariq rangi U gen bilan, yashil rangi u gen bilan ifodalanadi. S gen ingibitor, s gen
rang hosil bo`lishiga ta`sir ko`rsatmaydi. UUSS va uuss genotipli qovoq mevalari o`zaro chatishtirilganda F
1
da fenotip bo`yicha ajralish qanday bo`ladi?
Do'stlaringiz bilan baham: |