O‘zbеkistоn rеspublikаsi оliy vа o‘rtа mахsus

Taqqoslash usullari ham bayon usullari guruhiga kiradi.
Taqqoslash quyidagi usullarda amalga oshiriladi:

• 
  etalon usuli. Ushbu usulda korxonadagi eng yaxshi mutaxassislar etalon sifatida qabul qilinadi. Firma mutaxassislari faoliyati ana shu etalon hamkasblari mezonlariga taqqoslash asosida attestatsiya qilinadi;
  
• 
  matritsa usuli. Bu usulda mutaxassisning amaliy sifatlari u egallab turgan lavozim uchun talab qilinadigan sifatlarga taqqoslanib, attestatsiya qilinadi;
  
• 
  erkin yoki majburiy tanlov usuli. Mazkur usulda ham attestatsiya qilinayotgan mutaxassis sifatlari avvaldan belgilab qo‘yilgan talablarga taqqoslanadi;
  
• 
  aralash usullar asosida ham bayon tamoyili yotadi. Lekin bu holda baholash miqdoriy ko‘rsatkichlar yordamida amalga oshiriladi.
  

Ularga quyidagilar kiradi:

1. 
   Baholarni jamlash usuli. Mutaxassisning baholangan sifatlari ballari yig‘indisi asosida attestatsiya xulosasi chiqariladi.
   
2. 
   Belgalangan guruhlar usuli. Attestatsiya qilinayotgan mutaxassislar namoyon etgan sifatlari bo‘yicha guruhchalarga bo‘linadi. Shundan so‘ng bu guruhchalardagi sifati quyi ball bilan baholangan mutaxassislar yuqori ball olgan mutaxassislar bilan almashtiriladi.
   
3. 
   Test sinovlari. G‘arb davlatlarida keng tarqalgan usul. Hozirgi vaqtda O‘zbekistonda ham keng qo‘llanilmoqda. Bu usulda mutaxassislar test savollari javoblariga qarab attestatsiya qilinadilar.
   

Baholashning sun’iy miqdoriy usullari. Ularni qo‘llash orqali mutaxassis faoliyatining miqdoriy ko‘rsatkichlari to‘g‘risida muayyan darajada xolis xulosalar chiqarish mumkin. Bunday usullar guruhiga quyidagilar kiradi:

1. 
   Tabaqalashtirish usuli. Mutaxassislar sifatlariga qo‘yilgan ballar taqqoslanadi.
   
2. 
   Juftlik taqqoslash usuli. Bunda attestatsiya qilinayotgan mutaxassis ism-sharifi avvaldan belgilab qo‘yilgan tartibga asosan alohida varaqlarda qayd qilinadi. So‘ng har bir mutaxassis faoliyati baholari boshqa ixtisosliklar baholanishi bilan taqqoslanadi. Bu belgilab qo‘yilgan mezonlar bo‘yicha juftlikda eng yaxshi ko‘rsatkichga ega mutaxassisni aniqlash imkonini beradi.
   
3.