O’zbekiston respublikasi oliy va o’rta maхsus

AMALIY MASHG‘ULOT №8


MAVZU: AMMIAKLI SELITRA O'G'ITI OLISH MODDIY XISOBI


3.1.Xom ashe sarflarini xisoblash

1 tonna NH₄NO₃ ni ishlab chiqarishda NH₃ va HNO₃ nazariy sarfi neytrallash reaksiyasi asosida topiladi.
NH₃ + HNO₃ NH₄NO₃ + Q_kdj
Bunda sarf:
NH₃
HNO₃
Bu erda 17,63,80  NH₃ , HNO₃ , NH₄NO₃ , NH₃ va HNO₃ amaliy sarfi nazariy sarfdan yuqori biladi.
Amaliy sarf yuqotishlar hisobi bilan hisoblanadi.
212,5 +2 =214,5kg NH₃
787,5+7=794,5 kg HNO₃
30 tonna soatiga ammoniy selitrasi (100% NH₄NO₃ ) ishlab chiqarish uchun kerak biladi.
NH₃ 30214,5 kg = 6435 kg/soat
HNO₃ 30794,5 kg =23835 kg/soat
Kыrsatilgan soatli shlab chiqarishda yo‘qotish quyidagicha biladi.
6435-212,530 = 60 kg/soat NH₃
23835-787,530 = 210 kg/soat HNO₃
58% azot kislotasining sarfi.
23835/0,58=41095kg/soat
Bunda suvning miqdori quyidagicha:
41095-23835=17260 kg/soat


3.2.Ikki bosqichli bug‘latish va kristallizatsiya moddiy hisobi:
Birinchi bug‘latish bosqichi
Boshlang‘ich ma’lumotlar
Kirayotgan aralashmaning miqdori(kg/soat)……………………..41095
SHu jumlandan:
NH₄NO₃…………………………………………………………………..30000
Suv ..............................................................................................................11095
Aralashma konsentratsiyasi………………………………………….....73%
Xarorati……………………………………………………………...100
Apparatdagi absolyut bosim…………………………………………0,213*10⁵
Aralashmaning oxirgi konsentratsiyasi……………………………84%
CHiqayotgan qotishma miqdori
30000*100/84=35710
bu erda qotishmadagi suvning miqdori
35710-30000=5710
bug‘lanayotgan suvning miqdori
11095-5710=5385kg/soat
ikkinchi bosqich bug‘latishning moddiy balansi

KIRIM		CHIKIM
MODDA	KG/SOAT	MODDA	KG/SOAT
Ammiakli selitra Suv	30000 11095	CHikaetgan kotishma mikdori Suv mikdori Buglangan suvning mikdori	30000 5710 5385
JAMI	41095	JAMI	41095

Amiakli selitraning konsentratsiyasi oshib borishi bilan judayam sezilarli darajada o‘zgaradi. Bug‘latish apparatini tashqi qismini hisoblayotganda ushbu paramatrlar muhim ahamiyatga ega va bu issqlik berish koefitsentini aniqlashda ishlatiladi. SHuning apparatni tashqi qismini aniq hisoblashda ishlatish zonalarga bilinadi va zonalar bыyicha hisoblanadi. Ushbu bug‘latish jarayonini hisoblashda ikkinichi bosqich bug‘latish jarayonini beshta zonaga taqriban bilamiz, konsentratsiya va bosimni ham zonalar buyicha taqriban bilamiz.

Aralashma miqdori, birinchi zonaga kelib tushayotgan va undan chiqayotganini 35710 kg/soat ga teng.
Huddi shu miqdordagi aralashma ikkinchi zonaga ham kelib tushadi. Ikkinchi zonadan uchinchi zonaga chiqadi.
30000*100/88=34090
ikkinchi zonadan bug‘lanayotgan suvning miqdori.
35710-34090=1620 kg/soat
ikkinchi bosqichli bug‘latish va kristallash bosqichini issiqlik hisobi.
issiqlik hisobi bug‘ miqdori aniqlash uchun tuziladi. Ushbu hisoblar sыralgan konsentratsiyagacha bug‘latish uchun zarur.
bug‘latishning birinchi bosqichi
Boshlang‘ich ma’lumotlar
bug‘lanishga tushuyotgan aralashma miqdori ............................... 41095kg/soat
kirayotgan aralashmaning konsentratsiyasi......................................73%
chiqayotgan aralashmaning konsentratsiyasi.......................................84%
bug‘latilgan suvning miqdori…………………………………………5385
aralashma temperaturasi………………………………………………..100
apparatdagi abslyut bosim……………………………………………0,213*10⁵
isituvchi agregat hisobida neytralizatsiya apparatidagi sokli par xisoblanadi.
(ITN): bosim………………………………………………………………1,2*10⁵
aralashmaning qaynash temperaturasini xisoblash
84% li va P_abs= 0,21310⁵ N/m² bosimli aralashmaning qaynash temperaturasi quyidagi formula orqali topiladi. t_qaynash= t_tыy.bug‘ +t
bu erda t_{tыy.bug‘ -} to‘yingan suv bug‘ temperaturasi bosim P_abs= 0,21310⁵ N/m² bilganda. 61 ga teng.
t – temperatura depressitsiyasi – bu 84% li NH₄NO₃ aralashmasi va suvning qaynash temperaturasi farqi P_abs= 0,21310⁵ N/m² (134-100)=34 ;
= temperatura depressitsiyasi koefitsent 61 da, 0,763 ga teng.