O’zbekiston respublikasi oliy va o’rta maхsus

19.1. Karbamidni sintez qilish sanoat tasvirlari turlari.

Bu tasvirlar bir-biridan, asosan karbamid qurilmasining distillyasiyalash jarayonida chiqayotgan ammiak va CO₂ gazlarini qanday ajratish va qaytadan tiklash (regeneratsiya) usullari bilan farq qiladi.

a) Unday gazlarni, asosan ammiakni, oraliq ammoniy selitrasi (NH₄NO₃) ishlab chiqarishda foydalanish.
b) Ammiak va CO₂ ni tanlab, absorbsiyalash yo‘li bilan ajratish va ikkala moddani karbamid jarayoniga qaytarish (gazli retsikl) tasviri.
v) Ammiak va CO₂ ni inert mineral moy bilan yutib, ammoniy karbanatini moydagi suspenziyasini tashkil etib va uni karbamid sintezi minorasiga qaytarish.
g) Hozir ko‘p qullanayotgan tasvir- bu ammiak va CO₂ ni ammoniy tuzlarining suvdagi eritmalari sifatida karbamid sintez qilish sikliga qaytarish (suyuqlik retsikli). YOyiq tasvirlarda karbamid quymasini bir pog‘onali distillyasiya ishlatiladi.
Hozirgi vaqtda bu tasvirlar o‘z-o‘zini koplamaydilar. SHuning uchun bular kam quvvatli karbamid qurilmalarida va ular yirik NH₄NO₃ yoki (NH₄)₂CO₄ ishlab chiqarish korxonalariga yaqin joylashtirilgandagina ishlatilishi mumkin. Agarda karbamid olishda reaksiyaga kirmagan ammiakni bir qismi karbamid ishlab chiqarishga qaytarilib, qolgan qismi NN₄NO₃ sexida foydalanilsa, bunday tasvirni yarim yopiq tasviri yoki qisman retsiklli tasvir deyiladi.
Bu tasvirda ikki pog‘onali distillyasiya qo‘llanadi. Bulardan tashqari «Stemikarbon»(Gollandiya), «Montekatini»(Italiya) va boshqalar ishlatiladi. «Stripping jarayon « qo‘llash, ya’ni karbamidga aylanmay qolgan ammoniy karbanatini karbamid sintezi jarayoni bosimida, parchalashda hosil bo‘ladigan komponentlardan birining, ya’ni yoki SO₂ yoki NN₃ni ulushli bosimlarini kamaytirish hisobiga dissotsiatsiyalash (parchalash)ga erishish. Bunga reaksion quyma (plav)ni SO₂ yoki NN₃ bilan issiq holda puflash (produvka) bilan amalga oshiriladi. «Stripping jarayon» olish yo‘li bilan sezilarli darajada foydalanishga yo‘l ochadi.