O'zbekiston respublikasi oliy va orta mahsus ta’lim vazirligi

Suyuqlikni qizdtravgli*anda idish ualig&ergashib qaramangT"™" ^»>^junki.suyuc(life^ajmagarida^sactrfasm mumkin

tivvi i kt,y ifiuKbr^uv b.iJiw.Jb'-iiiUU
vituii i 'tVii‘i:i i.il.c* . :i:u Ins.uiuiilii m

ymTsTrfr£ral^r
s. Osouo't oluvchi, oWuvclucimoddalar bilan qiliuadigan tajribalanii o'tdau ii/oqruqda v a iinkoni buricha mo'rili shkafela otkazisli I0/1111

9. 
   Benzin, spirt efir o‘t olib ketsa. alanpa ustipa qum sepib o'chiring. Issiq asbob yoki idish stoldagi maxsus "taplik" ustiga qo'yilishi lozim:
   
10. 
    Biror veringiz gaz gorclkasi alangasidan: yoki qizdirilgan narsalardau kuyib qolsa, kuyp.in joyingizga kaliy permanganatnine kuchti eritmasi bilan. kuygan joy to qo'ngir rangga kelguncha ho'llanadi yoki kuyganda ishlatiladigau siiyuqlilc (aptechkaclan olinadi) bilan ho'llangan paxta kuygan joypa qo‘yiladi.
    

11 Zaliarlanib qolganda va qaniq kuyganda darhol shifokorga murojaat qilinadi.
12. Mashg'ulot dasturida ko'rsatiluiagan lajribalami o'tkazish qal’iyan
qiqlaiKiiii _
^3i’Tfllwr,itorivadan ketavfljganijigizda o'7 ish ioyinpizni rartil>pa keltiring. paz —■

• 
  у odrrprw^ mmrakin ri ni ochtq-yopiqligini. elektr asboblarining
  

Laboratoriyada birinchi yordam

6. Fosfor ta’siridan qoygan joyga ho‘ llangan bog’lam qo¹ yiladj.

is sulfatuing 2% li eritmasi bilan

I . • | I * j

к o'13 H u olioraiari.

f• ^f.~I rVii.hr^if/>!■ if.vhu!»;) I'i'i/ifi: . .— >
-г-—^—

jiiijjgjjjida unLijjssid ij

_mr rimg ruxsalibtz biror mоdcliirt^g'fiiazSshiT.Ui _ _
j--——•— ——-'—к,-;-;;* voki hidlash, shunincdek kimyoviy idishlardan suv ichish*taqiqlanadi
ю\пи Kuchli suv oqimi bilan yuviladi. Kcym kaliy pennanganat cnUnasi btlan Laboratoriyada ishlaliladiean'hamma moddalar oz voki ko‘p darajada isJ!Pp,JKaUKlm* V уЛЛ. : - -ahMli dtaninralabalat esdan chiqaraiasliblari lozim

• 
  2. Ten ishqor entmasi bilan kuvpanda. kuvpanjo>- sm' bilan to silliqlik , , ., . . , . , ..... ... ... , ... vo'qolguncha yuviladi. kevin tamning 3% l'i spirtli eritmasining voki kaliy ^{9 9 lshnl} bajanshda biron tushunmovchibk lug ilsa, ishni to xtatish va permanpanat eritmasi bilan hoMlangan paxta lx>ylami qo'yiladr Birinchi holda « qutuvchiga yoki laborantga murojaat qilib tushunib olgandan keym liam, ikkinchi holda liatn kuclili kuyganda. birinchi yondamdan keyin tczlik davom ettirish lozim.
  

bilan shifokorga murojaat qilinadi *10. Simob metali va uning tu/lari uta kuchli ta'sir qiluvchi zaharli.

• 
  3, Ko’zpa kislota yoki ishqor sachrasa. tezlik bilan t^ temperatnrasidagi ko'p Shunine uchun simobli asboblar. simobli termometrlar nnqdor suv bilan yuviladi va darhol sh.fokorga murqfaaf qilinadi. singanda Ui'kilgan simobni yaxshilab yig’ih olish shart. Simob
  
• 
  1 Agar ten issiq narsalar (sliislm, metall va boshqa lar) dan ko'ysa. av'val to'kilganligi haqida o‘qutuvchiga va laborantga albatta xabar berilishi j
  

3°/° li spirtli eritmasi yoki kaliv pennanganat eritmasi bilan ^Jterak' ~ ~~
Ва.Д"— ^У-^Ы|' ^k"ⁱ‘^l ДаР* ***» • II. UU. ishqorva anm„ak„,„£ ko„_se„«an,a„ mmalarini ЬшвГ
iabriansan _ o_son.>ug laaovctaas*i.qlMami pipcllada og iz
*®ТМГЖ)1 (oza liavoga chiqariladi. keyin shifokorga murojaat qiliiuidi. ^^Tmrmktn emas

«^^TTfunikin ста;

241

3-ILOVA

Kichik guruhlarda ishlash qoidasi

1. 
   O'quvchilar ishni bajarish uchun zarur bilim va malakalarga ega bo'lmog'i lozim.
   
2. 
   Guruhlarga aniq topshiriqlar berilmog'i lozim.
   
3. 
   Kichik guruh oldiga qo'yilgan topshiriqni bajarish uchun etarli vaqt ajratiladi.
   
4. 
   Guruhlardagi fikrlar chegaralanmaganligi va tayziqqa uchramasligi haqida ogohlantirilishi zarur
   
5. 
   Guruh ish natijalarini qanday taqdim etishini aniq bilishlari, oqituvchi ularga yo 'riqnoma berishi lozim.
   
6. 
   Nima bo'lganda ham muloqotda bo'ling, o'z fikringizni erkin namoyon eting.
   

Guruhlarga bo’lib topshiriq beradi va bajarganliklariga qarab baholanadi.

0 ~J		'a !)
	0		О	j	о

1. 
   guruh 2-guruh 3-guruh 4-guruh
   

Guruhlar bildirgan fikrlarni keyingi guruhlar takrorlamasligi uchun diqqat bilan eshitib, bir xil ma'lumotlarni o'chirib boradilar. Muammoni bahsga aylantirish kerak emas. Ularni o'qituvchini o'zi asoslab xulosa yasashi va baholashi kerak.

242

Laboratoriya mashg'ulotining o'qitish texnologiyasi 2-laboratoriya ishi. Mikrobiologik jihozlar bilan tanishish Laboratoriya mashg'ulotining o'qitish texnologiyasi modeli

Vaqt 80	Ta’lim oluvchilar soni
O'quv mashg'ulot shakli va turi	Laboratoriya: to'liq o'quv mashg'uloti
Mashg‘ulot o‘tkazishdan maqsad	Biotexnologiya laboratoriyasining joylashishi, maxsus xonalarda qanday ishlar bajarilishi va jihozlanishini o‘rganish.
O'quv mashg'ulotining maqsadi mikrobiologiya fanidan laboratoriya mashg'ulotlari o'tish
O'qitish natijasi	Ushbu mavzuni o'zlashtirish natijasida o'quvchilar laboratoriya asbob uskunalarda foydalanish, mahsulotlarning sifatini baholash kabi kasbiy kompetensiyalarga ega bo'ladilar.
Pedagogik vazifalar: Mikrobiologiya laboratoriyasi- ning joylashishi, maxsus xonalarda qanday ishlar bajarilishi va jihozlanishini o‘rganish.	O'quv faoliyati natijalari: Laboratoriya jixozlari, ularni joylashuvi va ishlash prinsiplari bilan tanishadilar.
O'qitish metodlari	Laboratoriya jihizlari bilan tajribalar o’tkazish
O'qitish vositalari	Laboratorik tarqatma materiallar
Qaytar aloqaning usul va vositalari	Ogzaki nazorat: savol-javob, amaliy ishlar
Oquv faoliyatini faoliyatini tashkil etish shakli	Kichik guruhlar tashkil qilga holda
O'qitish sharoiti	Maxsus laboratoriya priborlari bilan jixozlangan xona.
Qaytar aloqaning usul va vositalari	Tezkor-so’rov, savol-javob, test, misol va mashqlar.

243

O'quv mashg'ulotining texnologik xaritasi

Ish bosqichlar va vaqti	Faoliyat mazmuni
	O'qituvchi	Ta’lim oluvchi
1- O'quv mashg'ulotiga kirish (5 daqiqa)	Tashkiliy qisim: 1. O'quvchilarning davomati va darsga tayyorgarligini aniqlash	Mashg'ulotga tayyorlanadilar
II Asosiy bosqich (65daqiqa)	Tayanch bilimlarni faollashtirish; Uyga berilgan vazifalarni nazorat qiladi va o’tilgan mavzu bo'yicha savollar beriladi. Maqsad va vazifani belgilanishi; Laboratoriya mashg'ulotining nomi, maqsad va o'rganish natijalari bilan tanishtirish. O'quv mashg'ulotida o'quv ishlarini baholash mezoni va ko'rsadkichlari bilan tanishtiradi. (1 -ilova) Ta’lim oluvchilar bilimini faollashtirish: Tezkor-so'rov, savol-javob, aqliy xujum, o'ylang va juftlikda fikir almashing va boshqa texnikalar orqali bilimlarini faollashtiradi. Asosiy holatlarni yozdiradi: Tarqatma materiallar va laboratoriya mashg’ulotlari asosida bayon qiladi. (2- ilova) Yangi o'quv materialini mustahkamlash: Mustahkamlash uchun Bumerang/ Blits o’yin o'tkaziladi.(3-ilova), Jarayon kechik guruxlarda etilishini ma’lum qilinadi. Kichik guruhlarga bo'linadi, kichik guruhda ishlash qoidasi bilan tanishtiradi, har bir guruhga topshiriq beradi va baholash me’zoni bilan tanishtiradi. Ishni bajarish yo'riqnomasini beradi: Guruhlarda ishlashni boshlashga ruxsat beradi. Har bir kichik guruh ishtirokchisi vazifani bajarish tartibini tushunganligini aniqlash maqsadida qaytar aloqa o'tkadi. Bajarish jarayonini kuzatadi, maslaxatlar beradi. Ishga ajratilgan vaqt tugaganini ma’lum qiladi, guruhlar taqdimotini tashkil etadi. Guruh a’zolariga diqqat bilan ishitishlarini	Uy vazifasini taqdim etadilar. Savollarga javob beradilar. Mavzu nomini va rejasini yozib oladilar. Diqqat qiladilar. Savollarga javob beradilar.Yozib oladilar. Diqqat qiladilar. Savollarga javob beradilar. Kichik guruhlarga bo'linadilar. Kichik guruhda ishlash qoidasi bilan tanishadilar. Har bir guruh o'z topshiriq varaqlari bo'yicha faoliyatini boshlaydi. Har bir guruh sardorlari chiqib o'z ishlarini taqdim qilishlarini aytadi.

244

	va savolar berishlarini, shu bilan birga o'zaro bir-birlarini baholashlarini eslatadi. Javoblarni to'ldiradi va qisqacha xulosalar qiladi: 12. Guruhlar ishini o'zaro baholashni o'tkazadi, mavzuning har bir qismi bo'yicha xulosalar qiladi, eng asosiylariga e’tibor qaratadi, berilayotgan ma’lumotlarni daftarga qayt etishlarini eslatadi. Mavzuning kasbiy faoliyatlaridagi ahamyatlari bilan bog'lab mavzuni yakunlaydi.	Berilgan qo'shimcha savollarga javob beradilar. Guruh ish natijalarini o'zaro baholaydilar. Ma’lumotlarni daftarga qayd qiladilar.
III Yakuniybosqich (5 daqiqa)	Mashg'ulot yakuni: Faol ishtirok etgan o'quvchilarni javoblarini izohlab baholaydi. Uyga vazifani berilishi: Kelgusi mashg'lotga vazifa va uni bajarish yuzasidan yo'riqnoma beradi.	Baholari bilan tanishadilar. Topshiriqni yozib oladilar.

245

1-ILOVA

Mikrobiologiya” fanidan o’quvchilarning bilimini baholash mezoni.

T/r	Mezonlar	Baho
1	Olgan bilimlarini ishlab chiqarishda qo’llay oladigan,ushbu fanni boshqa fanlar bilan bog’lay oladigan,mustaqil ish va vazifalarini to’liq bajaradigan va yangilik kiritishga intilgan,har jixatdan boshqa o’quvchilarga o’rnak bo’ladigan	5
2	O’quv ko’rgazmali qurollardan foydalana oladigan,olgan bilimlarini xalq xo’jaligidagi o’rnini to’g’ri tushungan,mustaqil fikrlay oladigan,olgan bilimlarini tushuntirib bera oladigan	4
3	Darslarda 95 % gacha qatnashgan,ma’ruza matnni yozgan,o’quv qurollari to’liq bo’lgan,adabiyotlardan foydalanishni bilgan	3
4	Ta’lim standartlarida belgilangan bilim va ko’nikmalarni 55% dank am o’zlashtirgan o’quvchilar	2

Izoh: O’quv dasturining mantiqan tugallangan bo’limi bo’yicha o’quvchi albatta baholanadi va natijasi o’tish balidan 3 ball past bo’lganda qayta nazorat belgilanadi.
2-ILOVA
Tarqatma materiallar va laboratoriya bo’yicha asosiy holatlari



246

m .