O'zbekiston respublikasi oliy va orta mahsus ta’lim vazirligi

III Yakuniybosqich (5 daqiqa)	Mashg'ulot yakuni: Faol ishtirok etgan o'quvchilarni javoblarini izohlab baholaydi. Uyga vazifani berilishi: Kelgusi mashg'lotga vazifa va uni bajarish yuzasidan yo'riqnoma beradi. (6-ilova)
Baholari bilan tanishadilar. Topshiriqni yozib oladilar.

139

1-ILOVA
Mikrobiologiya” fanidan o’quvchilarning bilimini baholash mezoni.

T/r	Mezonlar	Baho
1	Olgan bilimlarini ishlab chiqarishda qo’llay oladigan,ushbu fanni boshqa fanlar bilan bog’lay oladigan,mustaqil ish va vazifalarini to’liq bajaradigan va yangilik kiritishga intilgan,har jixatdan boshqa o’quvchilarga o’rnak bo’ladigan	5
2	O’quv ko’rgazmali qurollardan foydalana oladigan,olgan bilimlarini xalq xo’jaligidagi o’rnini to’g’ri tushungan,mustaqil fikrlay oladigan,olgan bilimlarini tushuntirib bera oladigan	4
3	Darslarda 95 % gacha qatnashgan,ma’ruza matnni yozgan,o’quv qurollari to’liq bo’lgan,adabiyotlardan foydalanishni bilgan	3
4	Ta’lim standartlarida belgilangan bilim va ko’nikmalarni 55% dank am o’zlashtirgan o’quvchilar	2

Izoh: O’quv dasturining mantiqan tugallangan bo’limi bo’yicha o’quvchi albatta baholanadi va natijasi o’tish balidan 3 ball past bo’lganda qayta nazorat belgilanadi.

2-ILOVA
Slaydlarni namoyishi va mavzu bo'yicha asosiy nazariy holatlari

17. 
    MAVZU. OZIQ-OVQAT LARDAGI MIKROORGANIZMLARNI NAZORAT QILISH
    

Reja:

1. 
   Antimikrob vositalarining ta’sir qilish omillari
   
2. 
   Kimyoviy antimikrob vositalar
   
3. 
   Tabiiy antimikrob vositalar.
   

¹ Oziqa mahsulotlami saqlash vositalarini qo llash foydali. Ularning yordamisiz mahsulotlar tez buziladi. Ularning buzilishini oldini olish uchun antimikrob, kimyoviy va fizikaviy usullardan foydalanish mumkin. Bu bilan buzilish jarayonining oldini olish yoki kcchiktirish mumkin Antimikrob usulda mikroblami nobud qilmasdan, ularning aktivligini pasaytinsh usullandan foydalanib zararsizlantiriladi. Bu usullarga muzlatish, suvsizlantirish, kislotalar ta’sir cttinsh, fermentativ va cncrgctik (issiqlik, nurlantinsh va bosim berish) usullari kiradi Antimikroblar ba’zida konservantlar deb ataladi

Ko'pgina biologik vositalar mikroblami faqat o‘sishiga to‘sqinlik qiladi. Ular bakteriostatik ta’sir qiladi, bakteriotsid emas. Bakteriostatik ta’sirda mikroblaming o‘sishini to‘xtatadi, bakteriotsid ta’sirda esa bakteriyalar o‘ladi. Biologik vositalar mikroblaming to‘g‘ridan- to‘g‘ri metabolizmiga ta’sir qiladi. Sinergetik ta’sir qilish uchun turli xildagi ta’sir mexanizmiga ega bo‘lgan antimikrob vositalar birlashtiriladi. Bu to‘siq texnologiyasidcyiladi.

Antimikrob vositalar klassifikatsiyasi tasodifan kelib chiqqan. U ikki turga bo‘linadi. Yani kimyoviy va tabiiy vositalar.

• 
  Kimyoviy:
  

1. 
   ko‘p yillar davomida qo'llanib kclingan;
   
2. 
   ko‘pgina mamlakatlar tomonidan ma’qullangan;
   
3. 
   suniy yo‘l bilan ishlab chiqarilgan;
   
4. 
   odatda foydalanuvchilar tomonidan “yomon” deb baholangan.
   

• 
  Kimyoviy antimikrob vositalar tabiatda ham uchrashi mumkin.
  
• 
  Sirka kislotasi, klyukva (qizil, nordon mevali buta va uning mevasi) tarkibidagi benzoy kislotasi va chetan (Sorhus L.) mevasi tarkibidagi sorbin kislotasi shular jumlasidandir.
  

Tabiiy antimikrob vositalarningxususiyatlari:

1. 
   tabiiy manbalardan olingan ekstraktlar;
   
2. 
   odatda foydalanganda uning ta’siriga tushib qolmaydigan vositalar;
   

• 
  “do'stona moslashuv”. Oziqa vositalari murakkab tuzilishga ega. Ko'pgina ta’sirlar natijasida mikroblar o'sishiga ta sir ko'rsatadi. Masalan, mahsulotlaming pi I ko'rsatkichi, saqlasb harorati va havo tarkibi. Ulami saqlashda bu muhitlami e’tiborga olish lozim. Antimikrob faoliyat bakterial, ichki, tashqi va jarayon muhitlari orqali yuzaga keladi.