O’zbekiston respublikasi oliy va o’rta maхsus ta’lim vazirligi


Narx o‗zgarishining kutilishi



Download 2,01 Mb.
bet36/184
Sana30.03.2022
Hajmi2,01 Mb.
#518330
1   ...   32   33   34   35   36   37   38   39   ...   184
Bog'liq
5-Iqtisodiyot-nazariyasi

Narx o‗zgarishining kutilishi. Kelgusida mahsulot narxining o‗zgarishining kutilishi ham ishlab chiqaruvchining bugungi kundagi bozorga mahsulot yetkazib berish xohishiga ta‘sir ko‗rsatishi mumkin. Masalan, kelajakda neft narxining keskin pasayishining kutilishi neftning taklifini pasaytiradi.

  • Ishlab chiqaruvchilar (sotuvchilar) soni. Tovar ishlab chiqaruvchilar qanchalik ko‗p bo‗lsa, taklif qilinadigan mahsulot miqdori shunchalik ko‗p bo‗ladi. Tarmoqdagi ishlab chiqaruvchilar soni ortib borishi taklifni ko‗paytiradi, chunki tovar ishlab chiqarish ko‗payadi.

    Taklif hajmining o‗zgarishiga tovarning saqlanish xususiyati, saqlash xarajatlari va transport-tashish imkoniyatlari ham ta‘sir ko‗rsatadi. Masalan, uzoq vaqt saqlab bo‗lmaydigan qishloq xo‗jalik va oziq-ovqat mahsulotlari uchun taklif kamdan-kam o‗zgaruvchan bo‗ladi.
    Ishlab chiqarish jarayonining xususiyati, tabiiy resurslarning mavjud darajasi ham taklifga ta‘sir ko‗rsatadi. Masalan, narxning o‗zgarishiga javoban ishlab chiqarishni kengaytirish yoki boshqa xil mahsulot ishlab chiqarishga o‗tish imkoniyati mavjud bo‗lsa taklif o‗zgaradi. Qishloq xo‗jaligiga yaroqli bo‗lgan yerlar cheklangan bo‗lsa, uning narxi (renta) qanchalik oshmasin, yer taklifini oshirib bo‗lmaydi.
    Ijodiy kasb soha xodimlarining (masalan, olimlar, shoirlar, yozuvchilar, musavvirlar va boshqalar) mehnat mahsuli va noyob san‘at asarlarining taklifi ham noo‗zgaruvchan bo‗ladi.

    3. Bozor iqtisodiyotining vujudga kelish sabablari


    Bozor iqtisodiyotining amal qilish mexanizmi ko‗plab asrlar davomida tarkib topib, shakllanib, hozirgi davrda madaniylashgan shaklni kasb etdi va ko‗pgina mamlakatlarda hukmron iqtisodiy tizimga aylandi. Mazkur iqtisodiyotning barqarorligi shu bilan izohlanadiki, uzoq davrli iqtisodiy evolyutsiya davomida uning amal qilishining asosiy klassik qoidalari saqlanib qoldi.
    Oldingi mavzuda aytganimizdek, xususiy mulkchilikning paydo bo‗lishi va ijtimoiy mehnat taqsimotining ro‗y berishi bozor iqtisodiyotining kelib chiqishi va mavjud bo‗lishing umumiy sharoiti hisoblanadi. Xususiy mulkchilik va mehnat taqsimoti ijtimoiy xo‗jalikning tovar shaklini taqozo qiladi, tovar ishlab chiqarishning mavjud bo‗lishi o‗z-o‗zidan pul muomalasi, ayirboshlash, taqsimlash va iste‘molning bozorga oid xususiyatini ko‗zda tutadi. Tovar ishlab chiqarishning rivojlanishi bozor iqtisodiyoti taraqqiyotining asosini tashkil etadi.
    Bozor iqtisodiyotining samarali amal qilishi uchun muhim shartlardan biri, ishlab chiqarishning mustaqilligi, tadbirkorlikning erkinligi, resurslarning erkin almashinuvidan iborat.

    Download 2,01 Mb.

    Do'stlaringiz bilan baham:
  • 1   ...   32   33   34   35   36   37   38   39   ...   184




    Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2025
    ma'muriyatiga murojaat qiling

    kiriting | ro'yxatdan o'tish
        Bosh sahifa
    юртда тантана
    Боғда битган
    Бугун юртда
    Эшитганлар жилманглар
    Эшитмадим деманглар
    битган бодомлар
    Yangiariq tumani
    qitish marakazi
    Raqamli texnologiyalar
    ilishida muhokamadan
    tasdiqqa tavsiya
    tavsiya etilgan
    iqtisodiyot kafedrasi
    steiermarkischen landesregierung
    asarlaringizni yuboring
    o'zingizning asarlaringizni
    Iltimos faqat
    faqat o'zingizning
    steierm rkischen
    landesregierung fachabteilung
    rkischen landesregierung
    hamshira loyihasi
    loyihasi mavsum
    faolyatining oqibatlari
    asosiy adabiyotlar
    fakulteti ahborot
    ahborot havfsizligi
    havfsizligi kafedrasi
    fanidan bo’yicha
    fakulteti iqtisodiyot
    boshqaruv fakulteti
    chiqarishda boshqaruv
    ishlab chiqarishda
    iqtisodiyot fakultet
    multiservis tarmoqlari
    fanidan asosiy
    Uzbek fanidan
    mavzulari potok
    asosidagi multiservis
    'aliyyil a'ziym
    billahil 'aliyyil
    illaa billahil
    quvvata illaa
    falah' deganida
    Kompyuter savodxonligi
    bo’yicha mustaqil
    'alal falah'
    Hayya 'alal
    'alas soloh
    Hayya 'alas
    mavsum boyicha


    yuklab olish