O’zbekiston respublikasi oliy va o’rta maхsus ta’lim vazirligi

Asosiy tayanch tushunchalar

Iqtisodiyotni davlat tomonidan tartibga solish - qonunchilik, ijro va nazorat qilish xususiyatidagi tadbirlar tizimini ishlab chiqish va amalga oshirish.
Iqtisodiyotni davlat tomonidan tartibga solishning maqsadi - iqtisodiy va ijtimoiy barqarorlikni ta‘minlash, iqtisodiy tizimni mustahkamlash va uni o‗zgarib turuvchi sharoitga moslashtirishga qaratiladi.
Davlatning iqtisodiy vazifalari - iqtisodiy tizimning amal qilishiga shartsharoit yaratish va iqtisodiyotni tartibga solish hamda iqtisodiy o‗sishni ta‘minlashga qaratilgan chora-tadbirlardan iborat bo‗ladi.
Iqtisodiyotni davlat tomonidan tartibga solishning usullari - tartibga solishning ma‘muriy va iqtisodiy vositalari birligi.
Bevosita usullar - iqtisodiyotni tartibga solishning ta‘qiqlash, ruxsat berish va majbur qilish xarakteridagi ma‘muriy vositalari.
Bilvosita usullar - iqtisodiyotni tartibga solishning iqtisodiy vosita va dastaklari.

Takrorlash uchun savol va topshiriqlar

1. 
   Davlatning iqtisodiyotdagi roliga turlicha qarashlarini baholang?
   
2. 
   Davlat asosiy iqtisodiy vazifalarini sanab chiqing va ularning qisqacha tavsifini bering?
   
3. 
   Bozor iqtisodyoti sharoitida iqtisodiyotni davlat tomonidan tartibga solishning zarurligini nima taqozo qiladi?
   
4. 
   Tartibga solish o‗z oldiga qanday maqsad va vazifalarni qo‗yadi?
   
5. 
   Iqtisodiyotni davlat tomonidan tartibga solishning bevosita va bilvosita usullariga tavsif bering.
   
6. 
   Tartibga solishning ma‘muriy va iqtisodiy vositalarini sanab ko‗rsating.
   
7. 
   Iqtisodiyotni davlat tomonidan tartibga solishda davlat sektori qanday rol o‗ynaydi?
   
8. 
   Davlat iqtisodiy dasturlari qanday amalga oshiriladi?
   

17-BOB. HOZIRGI ZAMON BOZOR IQTISODIYOTIDA IJTIMOIY

HIMOYA TIZIMI

Bob aholi daromadlarining iqtisodiy mazmuni, turlarini bayon qilish hamda uning darajasini belgilab beruvchi asosiy omillarni qisqacha tavsiflash bilan boshlanadi. Keyin bozor iqtisodiyoti sharoitida daromadlar tengsizligining asosiy sabablari ko‗rib chiqiladi. Daromadlar tengsizligi borasida bildirilgan fikrlar tahlil qilinib, tengsizlik va samaradorlik o‗rtasidagi nisbat ko‗rsatib beriladi. Bob kambag‗allik muammosi, aholi daromadlarining yetarli darajasini ta‘minlash bo‗yicha davlat dasturlarini qarab chiqish bilan yakunlanadi.