O’zbekisтon respublikasi oliy va o’rтa maхsus тa’lim vazirligi



Download 3,63 Mb.
Pdf ko'rish
bet9/43
Sana01.01.2022
Hajmi3,63 Mb.
#290253
1   ...   5   6   7   8   9   10   11   12   ...   43
Bog'liq
avtomatika asoslari va ishlab chiqarish jarayonlarini avtomatlashtirish

С
F
а
U
х
0

                                     (2.11) 
bu yerda    S - datchikning umumiy sigimi  
             F
x
 - mexanik bosim  
             a
0
 - proporsionallik koeffitsiyenti         
          Ushbu datchikning sezgirligi: 
х
F
U
д
К



                                              (2.!2) 
 
 
 
 
 
Bulim buyicha savollar. 
1. Avtomatikaning suv xujaligida kullanuvchi kanday texnik vositalarini bilasiz ?  
2.  Qishloq  va  suv  xo’jaligi  ishlab  chiqarishida  qo’llaniladigan  o’zgartirgichlar 
kanday guruhlarga bo’linadi , ularning xususiyatlari kanday ? 


3    Avtomatlashtirish  tizimlarida  kullanuvchi  elektrik  datchiklar  xakida  ma’lumot 
bering?  
4.  Satx,  bosim,  burchak  tezligi,  p’ezometrik  datchiklarning  xususiyatlari,  ish 
prinsipi kanday? 
 
3.  Avtomatika relelari 
3.1. Relelar xaqida umumiy tushunchalar 
 
Rele deb ma’lum bir kirish signali uzgarganda chikish signali sakrashsimon 
uzgaruvchi  moslamaga  aytiladi.  Rele  avtomatlashtirish  tizimlarida  eng  kup 
kullaniladigan  boshkaruv    elementlaridan  biri  xisoblanadi.  Тa’sir  kiladigan  fizik 
kattaliklariga  karab  ular  elektrik,  mexanik,  magnit,  issiklik,  optik,  radioaktiv, 
akustik va kimeviy relelarga bulinadi.  
Ish prinsipi buyicha elektrik  relelar uz navbatida  kuyidagi  turlarga bulinadi 
(3.1-rasm). 
 
Avtomatikaning elektrik relelari 
 
                                                       
 
    
 
 
       Elektromagnit  
   Magnitoelektrik             Elektrodinamik 
 
 
         Induksion 
                        Ferromagnit 
   
                 Elektron 
 
                  
  Ion   
 
                 Elektroissiklik  
            Rezonans 
 
 
3.1-rasm. Elektrik relelarning turkumlanishi. 
Elektromagnit  relelarida  chulgamdan  utayotgan  tok  ta’sirida  magnit 
maydon xosil bulib yakorning va kontaktlarning xolati uzgartiriladi. 


Magnitoelektrik    relelarda  chulgam  ramka  kurinishida  bajarilib  uzgarmas 
magnit  maydonida  joylashtirilgan.  Chulgamdan  tok  utayotganda  ramka  prujinani  
kuchini yengib xarakatga keladi va kontaktlarning xolatini uzgartiradi. 
Elektrodinamik    rele  ish    prinsipi  buyicha  magnitoelektrik  relega  uxshash 
lekin undagi magnit maydoni maxsus uygotish chulgami bilan xosil etiladi. 
Induksion    relening  ish  prinsipi  relening  chulgami  xosil  kiladigan 
uzgaruvchan  magnit  okimi  va  xarakatlanuvchan  diskda  xosil  buladigan  tok  uzaro 
ta’siriga asoslangan. 
 
Ferromagnit  relelar  magnit  kattaliklari  (magnit    okimi,  magnitmaydoni 
kuchlanganligi)  yoki  ferrodinamik  matirallarining  magnit  tavsifnomalari 
uzgarilishi ta’sirida ishlaydi. 
 
Elektron va ion relelari  bevosita kuchlanish yoki  tok kuchi natijasida xosil  
buladigan  sakrashsimon uzgarishlar   ta’sirida ishlaydi. 
 
Elektroissiklik  relelari  xarorat  uzgarishi  ta’sirida  ishlaydi.  Ularning  ish 
prinsipi  yukorida  kurib  chikilgan    bimetallik  va  bilatomitrik  datchiklarning  ish  
prinsipiga uxshash buladi.  
 
Rezonans  relelari  ish  prinsipi  elektrik  tebranish  tizimlarda  xosil  buladigan 
rezonasga asoslangan. 
 
Relelarning asosiy kursatkichlari: 
1.  Ishga  tushish    kursatkichi  -  relelar  ishga  tushish  paytidagi    kirish 
kattaligining eng kichik kiymati - Х
i.t.
 
2. Kuyib yuborish kursatkichi-relening oldingi xolatiga kaytishi uchun zarur 
bulgan  kirish kattaligining eng katta kiymati - Х
k.yu.
 
3. Kaytish koeffitsiyenti – K

= Х
k.yu.
/ Х
i.t.
 nisbati. 
4.  Ishchi  parametri  -  rele  uzok  vakt  ishlashi    uchun    zarur  bulgan  kirish 
kattaligining kiymati (nominal) rejimidagi - Х
ish.
 
 
  
 
5.  Zaxira (zapas) koeffitsiyenti: 


      ishga tushish vaktidagi             
5
,
1
.
.
.



Download 3,63 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   5   6   7   8   9   10   11   12   ...   43




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish