O‘zbeкiston respubliкasi oliy va o‘rta mahsus ta’lim vazirligi



Download 15,11 Mb.
Pdf ko'rish
bet35/321
Sana24.09.2021
Hajmi15,11 Mb.
#183563
1   ...   31   32   33   34   35   36   37   38   ...   321
Bog'liq
2 5415834295740664524











10 

12 

MU 


Q, dоnа 

Naflilikni kamayib 

borish qonuni 


96 

Bu  o‘rinda  so‘z  mehnatning  muayyan,  aniq  turlari  to‘g‘risida 

bormaydi.  Bu  turlar  bir-biridan  sifat  jihatdan  farq  qiladi  va  shu 

sababli, ular aniq naflilikni keltirib chiqaradi. Tovarlar o‘lchovdosh 

bo‘lishining  boisi  shuki,  ularning  hammasi  inson  mehnati  va 

iqtisodiy  resurs  sarflari  mahsulidir.  Aynan  shu  sababga  ko‘ra 

tovarlar  bir  xil  va  o‘lchovdoshdir.  Tovarda  mujassamlashgan 

mehnat  va  boshqa  resurs  sarflari  uning  qiymatini  tashkil  qiladi.  Bu 

qiymat  tovar  ayriboshlaganda  ko‘rinadi,  shuning  uchun  almashuv 

qiymati  qiymat  shakli  bo‘lib  xizmat  qiladi.  Tovarning  o‘zi  naflilik 

va qiymatning uzviy birligidan iboratdir.  

Кlassiklar fikricha, tovarning ikki xil xususiyatga ega bo‘lishiga 

sabab  uni  ishlab  chiqaruvchilar  mehnati  tabiatining  ikki  tomonla-

maligidir.  Bir  tomondan,  bu  –  muayyan  turdagi  aniq  mehnatdir. 

Shuning uchun, naflilikni (iste’mol qiymatni) yaratgan mehnat aniq 

mehnat deb nom olgan. Ikkinchi tomondan, mehnat aniq shakllidan 

qat’i  nazar,  umuman  sarflangan  inson  ishchi  kuchidir.  Bu  mehnat 

esa  boshqa  omillar  bilan  birga  tovar  qiymatini  yaratishda 

qatnashadi.  

Tovarlar  qiymatining  miqdori  iqtisodiy  resurslar  unumdorligi, 

xususan 

mehnat 


unumdorligiga 

qarab 


o‘zgaradi.  Mehnat 

unumdorligi  ma’lum  ish  vaqti  birligi  mobaynida  ishlab  chiqarilgan 

mahsulotning miqdori bilan yoki mahsulot birligini ishlab chiqarish 

uchun  sarflangan  ish  vaqti  bilan  aniqlanadi.  Unumdorlilikning 

o‘zgarishi  tovar  birligi  qiymatining  o‘zgarishiga  sabab  bo‘ladi. 

Unumdorlik  ortsa,  tovar  birligining  qiymati  kamayadi  yoki 

aksincha,  mehnat  unumdorligi  pasaysa,  tovar  birligining  qiymati 

oshadi.  Tovar  birligining  qiymatiga  barcha  iqtisodiy  resurslar 

unumdorligi ta’sir ko‘rsatadi. 

Mehnat  unumdorligiga  bir  qancha  omillar  ta’sir  qiladi.  Bu 

omillar  mehnat  qurollarining  rivojlanish  darajasi  va  samaradorligi, 

ishchining  malakasi  hamda  kasb  ko‘nikmasi,  fan  va  texnika  yutuq-

larini  ishlab  chiqarishga  joriy  etish  darajasi,  ishlab  chiqarishning 

to‘planuv qo‘lami, tabiiy sharoitlardir.  

 


Download 15,11 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   31   32   33   34   35   36   37   38   ...   321




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish