O‘zbeкiston respubliкasi oliy va o‘rta mahsus ta’lim vazirligi

25.1-chizma. Pulga bo‘lgan talab. 

 

Кeyns nazariyasida pulga bo‘lgan talabni iqtisodiyot subyektlari 

o‘z boyligining bir qismini likvidli pul aktivlari shaklida saqlashiga 

moyilligidan kelib chiqib aniqlashga harakat qilinadi. 

Bunda  pulni  likvidli  shaklda  saqlashning  transaksion  (to‘lov 

vositasi  sifatida  foydalanish),  ehtiyotkorlik  (ko‘zda  tutilmagan 

xarajatlar  bo‘lishini  hisobga  olish)  va  olib-sotarlik  (moliyaviy 

aktivlarning  kelgusidagi  bozor  qiymati  noaniqligi  va  yo‘qotishdan 

qochish  xohishi)  motivi  asosida  unga  bo‘lgan  talabni  aniqlashga 

harakat qilinadi. 

Кeyns  pulga  bo‘lgan  talabni  nominal  daromad  va  ssuda  foizi 

normasiga  bog‘liq  deb  hisoblaydi:  nominal  daromad  pulga  bo‘lgan 

talabga  to‘g‘ri  mutanosiblikda,  ssuda  foizi  normasi  esa  teskari 

mutanosiblikda ta’sir ko‘rsatadi. 

Кeyns  fikricha,  muomaladagi  pul  miqdorining  ko‘payishi 

boshqa  sharoitlar  o‘zgarmay  qolganda  foiz  stavkasi  darajasi 

pasayishini  keltirib  chiqaradi.  Bu  tadbirkorlar  uchun  kreditlar 

---

507 

arzonlashganini  bildiradi,  investitsiyalar  o‘sishi  ro‘y  beradi  va 

natijada YaIM o‘sishi kuzatiladi. 

YaIMning  o‘sishi  pulga  bo‘lgan  talabni  kengaytiradi  va 

foizning  muvozanatli  stavkasini  oshiradi.  Monetaristlar  qarashicha, 

aynan  pul  muomalasi  ishlab  chiqarish,  bandlik  va  narx  darajasini 

belgilab beradi.