O‘zbekiston respublikasi oliy va o‘rta mahsus talim vazirligi

kapital ta’mirlashda
ular to‘liq qismlarga bo‘linadi 
va eskirgan qismlar almashtiriladi. Uskunalarni ikki marta kapital ta’mirlash 
orasidagi muddat 
ta’mirlash sikli
deb ataladi. Mashina va uskunalar mahsus 
zavodlarda ta’mirlanadi. 
O‘rtacha ta’mirlash
– texnik mazmuni, murakkabligi, bajariladigan ish hajmi 
va davriyligiga ko‘ra, kapital ta’mirlashdan farq qiladi hamda sarflanuvchi mablag’, 
vaqt va kuchni nisbatan kamroq talab qiladi. Bu jarayon korxonaning o‘zida amalga 
oshiriladi. 
Joriy ta’mirlashda
, asosan, asbob-uskunalar tozalanadi, moylanadi, 
tekshiriladi, mayda kamchiqliklari bartaraf qilinadi, ya’ni uskunalarning 
foydalanishga doimiy tayyorligi ta’minlanadi. 
4.3. Asosiy ishlab chiqarish fondlardan foydalanishni ko‘rsatkichlari 
Asosiy ishlab chiqarish fondlaridan foydalanishning ikki guruhi mavjud: 
Birinchi guruh – 
umumlashtiruvchi va qiymat 
ko‘rsatkichlari bo‘lib, ular 
asosiy fondlarning turli guruhlarini dinamika va statikada baholash, tahlilqilish, 

---

62 
zaxiralarni aniqlash va bashorat qilish imkonini beradi. Bunday ko‘rsatkichlarga 
fond sig’imi, fond qaytimi, fond rentabelligi va boshqalar kiradi. 
Ikkinchi guruh
- 
xususiy va natural 
ko‘rsatkichlar bo‘lib, ko‘proq, asosiy ishlab 
chiqarish fondlarining faol qismi- ishchilar, mashina va asbob-uskunalardan 
foydalanish bilan bog’liq. 
Ko‘rsatkichlarning bu guruhi tarkibiga quyidagilar kiradi:

asosiy ishlab chiqarish fondlari (mashina va asbob-uskunalar) dan 
ekstensiv 
foydalanish koeffitsienti, ulardan vaqt bo‘yicha foydalanish darajasi; 

asosiy ishlab chiqarish fondlari (mashina va asbob-uskunalar) dan