Oʻzbekiston respublikasi oliy va oʻrta mahsus ta’lim vazirligi

 
7.1- rasm. Ezilishga ishlaydigan yogʻoch elementlarini hisoblash sxemalari 
a) yogʻoch namunasini ezilishga sinash sxemasi va defotrmatsiyalanish grafigi; 
b) yogʻoch elementlarni ezilishga ishlash sxemalari va zoʻriqish epyuralari; 
c)
burchagiga nisbatan hisobiy qarshiligini oʻzgarish grafigi. 
Yuklanganlikning II- bosqichida esa xujayralarning ezilishi hisobiga 
deformatsiyalanish jadal tus oladi. Yuklanganlikning III – bosqichida esa 
elementning ezilishdagi deformatsiyasi bir muncha susayadi, chunki II – 
bosqichning 
soʻngida 
yogʻoch 
nisbatan 
zichlashgan 
holda 
boʻladi. 
Yogʻochlarning ezilishi natijasida buzilishi, ularning tolalari orasidagi 
bogʻlanishlarni yoʻqolishi natijasida yoriqlarni hosil boʻlishi holatida namoyon 
boʻladi.
Yogʻoch tolalari yoʻnalishiga koʻndalang tarzdagi umumiy ezilishida uning 
deformatsiyasi nisbatan katta boʻladi va hisobiy qarshiligi nisbatan kichik boʻladi 
ya’ni 
yogʻoch elementlarining tayanch yuzalaridagi ezilishi 
konstruksiyaning normal ishlashiga unchalar ta’sir koʻrsatmaydi, shu bois ham 
bunday hollarda yogʻochning koʻndalang ezilishiga boʻlgan hisobiy qarshiligi 
ishlash sharoiti koeffitsienti 
, orqali ga oshiriladi. 
(7.1) 
Agar yogʻoch element tolalar yoʻnalishiga nisbatan 
burchak ostida 
ezilishga ishlasa, uning hisobiy qarshiligi quyidagi formula yordamida aniqlanadi: 

---

38 
(7.2) 
Shunday qilib, yogʻoch elementlarining ezilishga boʻlgan mustahkamligi 
quyidagi formula yordamida tekshiriladi: 
(7.3) 
bu yerda N – yogʻoch elementga ta’sir etadigan ezuvchi kuch; A – 
elementdagi ezilish yuzasi.
Yogʻoch elementlarni ezilishga hisoblashda, ulardan tabiiy nuqsonlar 
aksariyat hollarda e’tiborga olinadi, chunki ularning amaldagi salbiy ta’siri 
nisbatan kichik boʻladi. 
 
Nazorat savollari
 
1.
 
Qanday yogʻoch konstruksiya elementlari yoki ularning alohida 
qismlari ezilishga ishlaydi? 
2.
 
Yogʻoch konstruksiya elementlarini umumiy va mahalliy ezilish 
deganda nimani tushunasiz? 
3.
 
Yogʻoch konstruksiya elementlarining ezilishi ularning siqilishidan 
nimasi bilan farq qiladi? 
4.
 
Ezilishga ishlaydigan yogʻoch elementlarining mustahkamligi va 
deformatsiyasi nimalarga bogʻliq boʻladi?
5.
 
Ezilish burchagi (
) deganda nimani tushunasiz?
6.
 
Yogʻoch elementlarining ezilishga boʻlgan mustahkamligi qanday 
tekshiriladi? 
7.
 
Agar, ezilish burchagi 
boʻlsa qanday yogʻoch elementlar nimaga 
ishlaydi?