O’zbеkistоn rеspublikаsi оliy vа o’rtа mахsus tа’lim vаzirligi urgаnch dаvlаt univеrsitеti

YUNESKO muhofazasidagi obyektlar
Muhim turistik resurslar bo‘lib antiqa-noyob madaniy qurilmalar, piramidalar, mavzoleylar, haykallar, ibodatxona me’moriy ansambllar, parklar, muzey kolleksiyalari, zamonaviy qurilmalar – osmono‘par binolar, to‘g‘onlar va boshqa gidrotexnik qurilmalar hamda boshqa ob’ektlar hisoblanadi. Qanchalik taajublanarli bo‘lmasin, turizmni o‘ziga tortuvchi kuchi barcha asrlarda mavjud bo‘lgan qabristonlar ham, Misrda qurilgan minglab piramidalar ham turizm doirasida tasarruf qilinmoqda. «Dunyoning yetti mo‘’jizasi»: Misr ehromlari, Bobilning osma bog‘lari, Artemida ibodatxonasi, Galekarnas maqbarasi, Quyosh xudosi, Gelios haykali, Aleksandr Mayoqi, Olimpiya xudosi Zevs haykali ro‘yxati miloddan avvalgi ikkinchi asrda yashab o‘tgan grek arxitektori Antipar Sidonskiy tomonidan tuzilgan edi.


5.4. Dunyoning yangi mo‘jizalari
Bugungi kunda YUNESKO mutaxassislari fikricha, dunyoda 800 dan ortiq mo‘jiza deb atashga loyiq yodgorliklar mavjud ekan. Shvesariyalik kinorejessyor Bernard Veberning tashabbusi bilan 2007 yilda dunyoning yangi yetti mo’jizasini aniqlash bo‘yicha telefon va internet orqali so‘rov o‘tkazildi. Mazkur so‘rovga sayyoramizning turli mamlakatlaridan 100 mln.dan ortiq kishi javob berdi.⁸
Ovoz berish natijalari 2007-yil 7- iyul kuni soat 7 da Portugaliyaning Lissabon shahridagi 50 ming kishidan ziyod tomoshabin to‘plangan stadionda dunyoning yangi yetti mo‘jizasi tantanali ravishda e’lon qilindi. Unga quyidagi tarixiy yodgorliklar kiritildi: Buyuk Xitoy devori, Rio-de-Jineyrodagi Iso Masih haykali, Ay-Petri (Petra) tosh shahri, Machu-Pikchudagi inklarning tosh shahri, Chichen-Itsadagi mayyalar ibodatxonasi, Rim kolizeyi va Tojmahal.
Buyuk Xitoy devoir. U xitoychada "Vanli chongchang" deya nomlanib, "10 ming mil uzunlikdagi devor" ma'nosini anglatadi. Uning dastlabki qismi qal'a devori sifatida miloddan avvalgi IV-III asrlarda imperator Sin Shixuan davrida qurilgan. Devor tosh va g‘ishtdan ishlanib, ichini tuproq bilan to‘ldirgan holda, shibbalab bunyod etilgan. Miloddan avvalgi 2-1-asrlarda g‘arb tomonga 500 kilometrga uzaytirilgan. 2001 yilda ilmiy tadqiqotlar natijasida uning asli uzunligi 530 kilometr, deya e'tirof etildi. Buyuk Xitoy devorining o‘rtacha balandligi 9 metr. Kengligi 5-6,5 metr. Devorda soq­chilar uchun to‘rtburchak burjlar qurilgan va ularning balandligi 10-12 metrgacha yetgan. Har 10 kilometrda kuzatish, xabar berish minoralari, tog‘dagi muhim o‘tish joylarida qo‘rg‘onlar bo‘lgan.