O’zbеkistоn rеspublikаsi оliy vа o’rtа mахsus tа’lim vаzirligi tоshkеnt dаvlаt iqtisоdiyot univеrsitеti

3 – rasm. Tovarlarni Yetkazib berish davrida logistik zanjirlani 
turlari 
Manba: Muallif ishlanmasi 
tovarlarni yetkazib 
berish vaqti 
bozor talabi 
bo`yicha 
yengil bashorat 
qiluvchi 
keyin bashorat 
qiluvchi 
yetkazib berish 
vaqti uzoqligi 
tejamkor 
ta`minot 
qo`shma 
ta`minot 
yetkazib berish 
vaqti qisqaligi 
tejamkor 
ta`minot 
tez yetkazib 
berish 

---

Quyidagi rasmda tovarlarni yetkazib berish zanjiridagi yetkazib berish vakti 
guruxlarga ajratib berilgan. Birinchi guruxiga bozor talabi bo‘yicha yetkazib
berish vaqti keltirilgan, birinchisi engil bashorat qiluvchi va ikkinchisi qiyin 
bashorat qiluvchi. Ikkinchi guruxida yetkazib berish uzoqligi bo‘yicha tejamkor 
ta’minot va qo‘shma ta’minot guruxlariga ajratilgan. Uchinchi guruxiga yetkazib
berish vaqtining qisqaligi bo‘yicha tejamkor ta’minot va tez tez yetkazib berish 
shartlari bo‘yicha guruxlarga ajratilgan.
SHuni kayd etish lozimki Respublikamizda xozirgi kunda logistik zanjirni 
yukorida kursatilgan belgilarini uziga mujassam etgan kategoriyalari asosida 
yuklarni yetkazib berishni bunday logistik tizimini yaratib bulmaydi. Buning 
sababi bulib esa biznesni yopikligi, shaffof emasligi, ikki va xatto uch xil 
buxgalteriya xisobini yuritilishi, davlat organlari va uz sheriklarini aldashga bulgan 
xarakatlari, korrupsiya va uzining shaxsiy manfaatini ustun kuyishi xisoblanadi.
4 – rasm. Logistik zanjrda omborlar turlari 
Manba: Muallif ishlanmasi 
 
Yuqoridagi rasmda logistika va tovarlarni yetkazib berishning logistik 
zanjirida omborlar turlari keltirilgan. Bunda logistik zanjirdagi omborlar turlari 
to‘rtta turga bo‘lingan. Birinchisi zaxira omborlari, ikkinchisi tovar moddiy 
logistik 
zanjirda 
omborlar 
turlari 
zaxira 
tahnologiya 
tayyor 
mahsulot 
ishlab 
chiqarish 

---

boyliklarini ishlab chiqarish omborlari, uchinchi tayyor maxsulotlar omborlari va 
to‘rtinchisi texnologik omborlar
14
. 
Yetkazib berish zanjirini kuyidagi belgilari buyicha sinflash mumkin: 
-tizimining kiyinligi va xamkor sheriklarning kupligi; 
-Yetkazib berish zanjirini osonligi; 
-Yetkazib berish zanjirini kiyinligi; 
-Yetkazib berish tizimi; 
-bozor talabiga tez javob kaytarish strategiyasi; 
- yuklarni kelib chikishi buyicha; 
-bir tipli va xar-xil tipli yuklar mavjudligi; 
-sanokli, tukiluvchi, suyuk va gazsimon yuklarni mavjudligi; 
-yuklarni nomlanishi soni buyicha; 
-kupnomenklaturali va bir tipli yuklar mavjudligi;
-yuklar tashish xajmi buyicha; 
-100 ming t/yil xajimli kam okimli yuklar; 
-100-500 ming t/yil xajmiga ega bulgan urta xajmli yuk okimlari; 
-1000 ming t/yil xajmiga ega bulgan doimiy yuk okimlari; 
-doimiy va uzgaruvchan; 
-yuklar partiyasini transport ulchamlari buyicha; 
-kichkina xajmli yuk junatmalari, vagonlarda yuk junatish buyicha, 
konteneyrlarda yuk junatish buyicha yunalishli yuk junatmalari;
-yuk tashishda foydalanilayotgan transport vositasining turi va soni buyicha: 
tugri, kushma, multimodal, intermodal, ichki, xalkaro, tranzit; 
-transportning ustuvor turi buyicha: temir yul, avtomobil suv transporti
15
; 
14
Хўжаев Ф., Пўлатхўжаева Д., Боев О. Халқаро логистика. – 2016
15
Карриева Й., Неъматов К., Машарипов А. ТИФда транспорт таъминоти. Дарслик. – 2009. 

---