Oʻzbеkiston rеspublikasi oliy va oʻrta maхsus ta’lim vazirligi toshkеnt arхitеktura va qurilish instituti

III. Oʻquvchilarning (talabalarning) faoliyatini tashkil etish: 
1. Oʻqituvchi tafakkur bilan  hayolning sermahsul ishlashi uchun qanday 
shar – sharoitlar yaratishi: 
a)  oʻqituvchi  qay  yoʻsinda  oʻrganilayotgan  materiallarni  talabalar 
tomonidan  idrok  qilishda    tanlovchanlik,  tushunganlik  va  yaxlitlik  darajasiga 
erishganligi; 
b)  qanday  dasturlar,  qaysi  shakldagi    koʻrsatmalar  foydalanganligi 
(talabalarni undash, ularga ta’sir oʻtkazish, ularni ishontirish va boshqalar); 
v)  oʻqituvchi  qanday  qilib  talabalar  diqqatining  barqarorligiga  va  uni 
muayyan ob’yektga toʻplanishiga erishganligi; 
g)  yangi  bilimlarni  egallash  uchun,  oddiy  oʻzlashtirilgan  bilimlarni 
talabalar  xotirasida  faollashtirish  maqsadida  qanday  ish  formalari 
qoʻllanilganligi  (yakka  holda  soʻrash,  guruh  bilan  suxbatlashish,  oʻtgan 
mavzularni  takrorlash  boʻyicha  mashqlar  oʻtkazish,  muammoli  vaziyatlarni 
yaratish va hokazo). 
2.  Yangi  bilim  va  koʻnikmalarni  shakllantirish  jarayonida  talabalarning 
hayolot  (mnemik)  va  fikr  yuritish  (tafakkur)  faoliyatini  tashkil  etish  va 
uyushtirish: 
a) talabalarning bilimlari qanday darajada shakllanganligi (yaqqol – hissiy 
tasavvurlar,  tushunchalar,  “kashfiyot”  obrazlari  umumlashmasi,  simvolikalar, 
xossalar, formulalar chiqarish darajasida ekanligi va boshqalar); 
b)  oʻqituvchi  qaysi  usul  va  uslub  yordamida  talabalar  tafakkurining 
faolligigahamda  mustaqilligiga  erishganligi  (savollar  sistemasi,  muammoli 

---

296 
 
vaziyatni yaratish, ortiqcha masalalar berish, standart va nostandart topshiriqlar 
tavsiya qilish, ta’limda qidiruv – tadqiqot ishlarini tashkil qilish); 
v) oʻqituvchi talabalarda tushunishning qanday darajasiga (tasviriy, izohli, 
umumlashtiruvchi  baholash,  muammoli  vaziyat)  erishganligi,  shuning  bilan 
birga qanday qilib ularda e’tiqod va ideallar shakllanishiga rahbarlik  qilganligi; 
g)  ta’limda  ijodiy  ishlarning  qaysi  turlari  qoʻllanilganligi  va  oʻqituvchi 
talabalar ijodiy hayoli hamda ijodiy tafakkurga yetakchilik qilganligi.