O’zbekiston respublikasi oliy va o’rta maхsus ta’lim vazirligi o‘zbekiston respublikasi madaniyat va sport ishlari vazirligi

BOSH HAKAM 
 
 
 
Har bir o‘yinni futbol konun qoidalari asosida boshqarish uchun hakamlar tayinlanadi. 
Huquq va majburiyatlari Hakam: 
Uchrashuvda konun-qoidalarni nazorat qilish; 

---

79 
Uchrashuvni yon hakamlar va 4 - hakam bilan birgalikda nazorat qilish; 
4 - qoida talablariga asosan o‘yinchilarning kiyimlarini nazorat qilish; Uchrashuvni kayd 
etib borish; 
Har qanday qoida buzilishilarda uchrashuvni to‘xtatish, o‘zib kuyish yoki butunlay 
tuxgatish o‘yindagi bosh hakam karashiga boglik; 
Bosh hakam uchrashuvni har qanday tashqi muxitning aralashuvida to‘xtatishi yoki 
butunlay tugatishi mumkin;
Bosh hakam fikriga ko‘ra maydondagi o‘yinchi qattiq jarohat olganda yoki o‘yinchilarni 
maydondan evakuvatsiya qilish zarur bo‘lganda uchrashuvni vaqtinchalik yoki butunlay 
to‘xtatishi mumkin;
Bosh hakam fikriga kura o‘yinchi yengil jaroxat olganda to‘p maydondan chikib 
ketmaguncha uchrashuv davom ettiriladi; 
Har qanday o‘yinchining jarohatidan qon chiqsa, ushbu o‘yinchini maydon tashqarisiga 
chiqishini ta'minlash hamda ushbu o‘yinchi maydonga qaytayotganda qon oqishi to‘xtaganiga 
ishonch hosil qilgandan so‘nggina unga ruxsat berishi; 
Agar uchrashuvda qoida buzilsa, hakam to‘p maydonni tark etgandan so‘ng qoidabuzarni 
albatta ogohlantirishi zarur;
Bosh hakam yo‘l qo‘yilgan qoidabuzarlikni ko‘rmay qolgan vaziyatlarda uning 
yordamchisi yetkazgan ma'lumotlar asosida jazo qo‘llashi mumkin; 
O‘yin bayonnomasi(bayonnomaga uchrashuv atrofida, uchrashuv boshlanishiga kadar, 
uchrashuv davomida, uchrashuvdan sung bo‘lib utgan barcha vokealarni yozma ravishda)ni 
tuldirish va uchrashuv tashkilotchilariga taqdim etish zarur. 
21-rasm
6-qoida 
BOSH HAKAM YORDAMCHILARI 
Majburiyatlar 
Har bir uchrashuvga bosh hakamga ikkita yordamchi tayinlanadi va ular bosh hakamga 
quyidagi (bosh hakam bilan kelishgan xolda) xollarda o‘z bayroqchasini kutargan xolda signal 
beradi: 
To‘p maydonni tulik tark etganda; 
To‘pni kaysi jamoa o‘yinga kiritishi, burchakdan to‘p tepishi, yon chiziqdan to‘pni o‘yinga 
kiritishi;

---

80 
Jamoa o‘yinchisi o‘yindan tashqari holatda bo‘lganda;
O‘yinchi almashtirish zarur bo‘lganda; 
Bosh hakam kurmagan vakgda o‘yin qoidasi bo‘zilgan vaziyatlarda yordam beradi. 
Yordamchilarning bosh hakamga yordamlari 
Uchrashuvni o‘yin qoidalari asosida utishi uchun yordamchilar bosh hakamga yordam 
berishi zarur. 
Agar hakam uning ishiga aralishishi yoki o‘zini no'makul tutsa, yordamchi hakamlikdan 
bosh tortishi mumkin va maxsus raportni uchrashuv tashkilotchilariga takdim etishi shart. 
22-rasm 
7-qoida