O’zbekiston respublikasi oliy va o’rta maхsus ta’lim vazirligi o‘zbekiston respublikasi madaniyat va sport ishlari vazirligi

Bo’shashish uchun namunaviy mashqlar 
Sportchi uchun harakatlarda ishtirok etmayotgan muskullarni shuningdek, qisqa vaqt 
oraliqlarida dam olish vaqtida muskullarni bo’shashtirish mashqlarini o’rganish juda muhim 
ahamiyatga ega hisoblanadi (6 rasm). 
1. Orqa bilan yotgan holatda, qo’llarni oldinga ko’tarish, ularni silkitish va bo’shashgan 
holatda pastga tashlash amalga oshiriladi. Bu ko’rinishdagi mashqlar oyoqlar uchun ham bajariladi. 
2. Yotgan holatda butun tananing barcha muskullarini to’liq bo’shashgan holatga keltirish 
mumkin.
3. Oyoqlar yelka kengligida: qo’llarning muskullari bo’shashtiriladi va pastga osiltiriladi; 
qo’llar, elka va bo’yin muskullarini bo’shashtiruvchi siltash orqali ritmik ko’rinishdagi sakrash 
amalga oshiriladi. 
4. Oyoqlar yelka kengligida, gavda yengil holatda oldinga egilgan ko’rinishda va qo’llar yon 
tomonga ko’tarilgan: oyoqlarni tizza bo’g’imidan prujinasimon ko’rinishda bukish va yozish orqali 
harakat qilinadi, bo’shatirilgan qo’llarni pastga osiltiriladi va inertsiya bo’yicha ularni qaytadan 
oldingi holatiga keltiriladi. 
5. Oyoqlar yelka kengligida: gavda bo’shashtirilgan holatda oldinga egiladiva bir vaqtning 
o’zida oyoqlar tizza bo’g’imidan bukiladi.
6 rasm. Bo’shashish uchun namunaviy mashqlar 

---

164 
3. Maxsus mashqlar 
Maxsus mashqlar maxsus 
– tayyorgarlik (olib keluvchi) va imitatsion mashqlarga ajratiladi. 
Maxsus– tayyorgarlik (olib keluvchi) mashqlariga
tavsiflar va harakatlar tuzilmasi 
bo’yicha texnik va taktik harakatlarga sezilarli darajada juda o’xshash bo’lgan mashqlar kiritiladi. 
Bu guruh tarkibiga taekvondo elementlari, steplar va oddiy usullar shakllari kiritiladi. Bu mashqlar 
talab qilinuvchi jismoniy va irodaviy sifatlarni rivojlantirish maqsadlarida bajariladi, shuningdek, 
murakkab usullar texnikasini nisbatan yuqori darajada egallash uchun foydalaniladi. Ular anjomlar 
(
snaryadlar
) yordamida (yassi qo’lqop, og’irlashtirilgan qop, rezina amortizatorlar, gantellar va 
hokazolar) va, shuningdek, sherik yordamida bajarilishi mumkin (7rasm).